برترين‌ها: خستگي يكي از علائم رايج مشكلات مختلف و بيماري‌هاي جدي‌ست، اما در بيشتر موارد، اين موضوع به علت وجود فاكتور‌هاي ساده‌اي در سبك زندگي‌مان است كه خوشبختانه مواردي‌اند كه به راحتي حل خواهند شد.
ما معمولا خستگي خود را به گردن زندگي شلوغ و پركار خود مي‌اندازيم. در بيشتر موارد حق با ماست، اما اگر هميشه خسته هستيد بدون اينكه دليل آن را بدانيد، نبايد اين مسئله را پشت گوش بيندازيد! چرا كه خستگي يكي از علائم رايج مشكلات مختلف و بيماري‌هاي جدي ست، اما در بيشتر موارد، به علت وجود فاكتور‌هاي ساده‌اي در سبك زندگي‌مان است كه قابل حل هستند. در اين مقاله به تعدادي از دلايلي كه به صورت بالقوه مي‌توانند باعث شوند هميشه احساس خستگي كنيم و همچنين توصيه‌هايي كه به بازگشت انرژي مان كمك خواهند كرد، خواهيم پرداخت.
مصرف بيش از حد كربوهيدرات
كربوهيدرات‌ها مي‌توانند منبع سريعي از انرژي باشند، زيرا وقتي كربوهيدرات مصرف مي‌كنيم، بدن آن را به قند تجزيه مي‌كنند كه مي‌تواند به عنوان سوخت استفاده شود. با اين حال، خوردن مقدار بيش از حد زياد كربوهيدرات‌ها عملا مي‌تواند باعث شود كه در طول روز احساس خستگي كنيم. وقتي قند و كربوهيدرات‌هاي فرآوري شده مصرف شوند، باعث افزايش سريع قند خون خواهند شد كه به پانكراس سيگنال مي‌دهد مقدار زيادي انسولين توليد نمايد تا بتواند قند را از خون و سلول‌ها بگيرد.
اين افزايش در سطح قند خون و به متعاقب اش پايين آمدن آن، مي‌تواند باعث شود احساس خستگي كنيد. محدود كردن قند و كربوهيدرات‌هاي فرآوري شده در وعده‌هاي غذايي و ميان وعده ها، معمولا منجر به افزايش سطح انرژي مي‌شود.
زندگي بي‌تحرك
بي تحركي و نشستن‌هاي طولاني مدت از مهمترين دلايل احساس رخوت در طول روز هستند. هرچه فعال‌تر باشيد، انرژي بيشتري براي انجام امور داريد.
نداشتن خواب كافي و منظم
خواب كم و بي‌كيفيت از مهمترين دلايل احساس خستگي در طول روز است. بهترين ساعت خواب از ۱۱ شب تا ۷ صبح در اتاق تاريك، با تهويه مناسب و خوش رايحه است.
حساسيت غذايي
آلرژي به غذا‌هاي خاص يا بيماري سلياك نيز در اختلال خواب و احساس خستگي در طول روز نقش دارند.
سلياك نوعي اختلال خود ايمني ژنتيكي است كه سبب مي‌شود سيستم ايمني بدن بر اثر مصرف يك پروتئين به نام گلوتن، به پرز‌هاي روده كوچك حمله كند و باعث اختلال در جذب مواد غذايي شود.
كم خوني، خستگي و اختلالات گوارشي از جمله نفخ و اسهال مهمترين علائم اين عارضه است؛ بنابراين بهتر است عادت‌هاي غذايي و حساسيت‌هاي غذايي خود را بشناسيد و آنان را از وعده غذايي حذف كنيد.
افسردگي
افسردگي يكي از بيماري‌هايي است كه بر خورد و خواب و احساسي كه نسبت به خودمان داريم تأثير مي‌گذارد. بدون درماني مؤثر، افسردگي براي هفته‌ها، ماه‌ها و حتي سال‌ها ادامه مي‌يابد.
هيچ آزمايش خوني براي تشخيص افسردگي وجود ندارد، اما پزشك با پرسيدن مجموعه‌اي از سؤالات مي‌تواند آن را تشخيص دهد. نشانه‌هايي از قبيل خستگي يا كمبود انرژي، خواب بسيار كم يا بسيار زياد، احساس ناراحتي، اضطراب و پوچي مداوم، كاهش اشتها و وزن، افزايش اشتها و وزن، از دست دادن علاقه به انجام كار‌هايي كه قبلا براي‌تان لذت‌بخش بودند، حساسيت و زودرنجي، بيماري‌هاي جسمي مزمن مانند سردرد، درد‌هاي مزمن، يبوست و ديگر اختلالات گوارشي، مشكل در تمركز، به ياد آوردن و تصميم گرفتن، احساس گناه، نوميدي يا بي‌ارزش بودن و افكار مربوط به خودكشي نشانه‌هاي رايج افسردگي هستند؛ اگر متوجه شديد دست‌كم ۵ مورد از اين نشانه‌ها به مدت ۲ هفته يا بيشتر در شما مشاهده مي‌شود، به پزشك، روانپزشك يا روانكاو مراجعه كنيد.
كالري كافي مصرف نمي‌كنيد
مصرف كالري خيلي كم مي‌تواند باعث احساس خستگي در ما شود. كالري، واحد انرژي يافت شده در غذا‌ها مي‌باشد كه بدن ما براي حركت و فرآيند‌هايي كه نياز به سوخت دارند مانند نفس كشيدن و حفظ دماي ثابت بدن، از آن استفاده مي‌نمايد. وقتي كه ما كالري خيلي كمي مصرف كنيم، سوخت و ساز بدن كند مي‌شود تا انرژي ذخيره گردد كه باطور بالقوه باعث خستگي خواهد شد.
مقدار نياز بدن ما به كالري با توجه به وزن، قد، سن و عوامل ديگر در طيف وسيعي قرار مي‌گيرد. با اين حال، بيشتر افراد به صورت روزانه حداقل به ۱،۲۰۰ كالري نياز دارند تا از كم شدن سوخت و ساز بدن جلوگيري كنند.
به علاوه، گرفتن ويتامين و مواد معدني مورد نياز زماني كه كالري خيلي كمي مصرف كنيم، دشوار خواهد بود. نگرفتن مقدار كافي ويتامين D، آهن و ساير مواد معدني مهم مي‌تواند منجر به خستگي شود؛ بنابراين به اين منظور كه سطح انرژي خود را بالا نگه داريد، از كاهش زياد مقدار كالري مصرفي خود اجتناب كنيد، حتي اگر مي‌خواهيد وزن خود را كاهش دهيد.
كم‌خوني
كم‌خوني ممكن است با احساس ضعف و تنگي نفس همراه باشد. كم‌خوني به دلايل گوناگوني از جمله كمبود آهن و ويتامين، از دست دادن خون، خون‌ريزي داخلي، يا بيماري‌هاي مزمني مانند روماتيسم مفصلي، سرطان و از كار افتادن كليه رخ مي‌دهد. زنان به ويژه در سن باروري به دليل قاعدگي و نياز افزون‌ترِ بدن به آهن در دوران بارداري و شيردهي، مستعد كم‌خوني ناشي از كمبود آهن هستند.
احساس خستگي مداوم از مهمترين نشانه‌هاي كم‌خوني است. برخي علائم ديگر عبارتند از ضعف شديد، اختلال خواب، مشكل تمركز، تپش قلب، درد در قفسه‌ي سينه و سردرد. در مبتلايان به كم‌خوني فعاليت‌هاي بدني ساده مانند بالا رفتن از پله‌ها و پياده‌روي‌هاي كوتاه ممكن است باعث خستگي شوند.
خوابيدن در زمان‌هاي نادرست
علاوه بر خواب ناكافي، خوابيدن در ساعات اشتباه نيز مي‌تواند انرژي مان را پايين بياورد. خوابيدن در طول روز به جاي شب، ريتم شبانه روز بدن را مختل خواهد كرد و تغيير بيولوژيكي است كه در پاسخ به نور و تاريكي در سيكل ۲۴ ساعت شبانه روز، رخ مي‌دهد.
تحقيقات نشان داده است، زماني كه الگوي خواب ما با ريتم شبانه روز مان همگام نيست، ممكن است خستگي‌هاي مزمن توسعه يابد كه البته مشكل متداولي در ميان افرادي ست كه به صورت شيفتي كار مي‌كنند يا شب كار هستند.
مصرف آب ناكافي
چندين مطالعه نشان مي‌دهد مصرف آب ناكافي يكي از مهترين دلايل احساس خستگي، گيجي و خواب آلودگي در طول روز است. مصرف حداقل ۸ ليوان آب در روز ضروري است.
سندرم خستگي مزمن
سندرم خستگي مزمن كه گاهي به عنوان خستگي مزمن و اختلال عملكرد ايمني بدن شناخته مي‌شود، يك وضعيت پيچيده پزشكي است كه شايع‌ترين گروه مبتلايان زنان ۳۰ تا ۵۰ ساله هستند. امكان بروز اين اختلال در مردان نيز وجود دارد، ولي اغلب، زنان به آن مبتلا مي‌شوند.
سندرم خستگي مزمن در يك دوره ۶ ماهه بررسي مي‌شود. اگر شخص در تمام اين مدت احساس خستگي و كرختي داشته باشد و قادر به انجام امور روزانه نباشد، احتمال بيماري قوي است. احساس خستگي پس از فعاليت شديد فيزيكي و فكري و عدم استراحت كافي كاملا عادي است، ولي در سندرم خستگي مزمن، احساس خستگي حتي پس از استراحت نيز وجود دارد. احساس خستگي در افرادي كه از اين سندرم رنج مي‌برند، پس از استرس شديدتر مي‌شود.
برخي از علايم اين بيماري عبارتند از:
- اختلال در حافظه كوتاه مدت و عدم تمركز
- درد عضلاني
- درد مفاصلي كه با تورم و قرمزي همراه نيست
- سردرد
- گلودرد مزمن
- حساس شدن غدد لنفاوي گردن و زير بغل
- سندرم روده تحريك پذير
- افسردگي و اختلالات رواني
- لرز و تعريق شبانه
- سرگيجه و مشكلات تعادل
- غش كردن
- حساسيت به بوي خاص، سر و صدا و مواد غذايي
- اختلال خواب
درمان
هنوز هيچ درمان قطعي پزشكي براي اين اختلال وجود ندارد؛ ولي استفاده از دارو‌هاي ضد ويروسي مي‌تواند موثر باشد. پزشكان به بيماران توصيه مي‌كنند كه با استفاده از روش‌هاي طبيعي و به كمك خانواده و روانشناسان، راه‌هاي مقابله با سندرم خستگي مزمن را فراگيرند.
برخي از راه‌هاي طبيعي
- دوري از عوامل استرس زا
- يوگا
- ورزش منظم و مستمر
- تنفس عميق
- ماساژ
- برنامه غذايي سالم