مالكين املاك لاكچري و گرانقيمت كه از سوي سازمان امور مالياتي، مشمول شناخته شده و تا پايان آذرماه به آنها اطلاع داده شود موظف هستند تا پايان بهمن ۱۴۰۰ نسبت به پرداخت ماليات داراييهاي گران قيمت خود اقدام كنند.
ايرنا، مشكلات اقتصادي ناشي از تحريم و شيوع بيماري كرونا و در نتيجه كاهش درآمدهاي نفتي، افت شاخصهاي كلان اقتصادي، افزايش كسري بودجه، تورم و غيره، ضرورت توجه جدي به ماليات به عنوان منبع اصلي درآمدهاي بودجهاي را نمايان كرده است.
از اين رو، دولت و مجلس هم در راستاي افزايش سهم درآمدهاي مالياتي در بودجه و هم كمك به ساماندهي كل اقتصاد كشور اصلاح نظام مالياتي، هوشمندسازي، تعيين پايههاي مالياتي جديد و مواردي از اين دست را در دستور كار قرار دادهاند. البته شروع ماجراي قطع وابستگي بودجه به نفت و افزايش درآمدهاي مالياتي به سالهاي پيش باز ميگردد كه در مجلس ياردهم و دولت سيزدهم نيز دنبال ميشود.
قانون ماليات بر عايدي سرمايه، قانون مالياتهاي مستقيم وماليات بر خودروهاي گران قيمت،خانههاي خالي و ماليات بر واحدهاي مسكوني و باغ ويلاهاي گران قيمت و... از جمله مواردي هستند كه با هدف افزايش درآمدهاي مالياتي و ساماندهي بازارهاي مختلف مسكن، خودرو و سكه وضع شدهاند.
در اين اواخر آيين نامه مربوط به «ماليات بر واحدهاي مسكوني و باغ ويلاهاي گران قيمت» توسط دولت سيزدهم تصويب و از سوي معاون اول رئيس جمهوري به دستگاههاي مربوطه ابلاغ شده است. سؤال اين است كه محتواي اين آيين نامه چيست، چه املاكي را شامل ميشود و جايگاه مالكين املاك مشمول در آن چگونه است؟
چه مقدار ماليات به كدام املاك تعلق ميگيرد؟
اين نوع ماليات واحدهاي مسكوني و باغ ويلاهاي گران قيمت را هدف قرار داده است. از نظر قانونگذار مواردي كه بيش از ۱۰ ميليارد تومان ارزش داشته باشند جزو املاك گران قيمت به حساب آمده و مشمول ماليات قرار ميگيرند.
هدف از ماليات، در مرحله اول كمك به توزيع عادلانه ثروت در جامعه و ايجاد عدالت اقتصادي و اجتماعي است. املاك و مستغلاتي كه بالاي ۱۰ ميليارد تومان هستند براي اكثريت جامعه گران به شمار ميرود. اين نوع املاك در اختيار دهكهاي بالاي درآمدي است و دهكهاي مياني و پايين جامعه معمولاً واحدهاي مسكوني و ويلاهايي با اين قيمت را در اختيار ندارند. بنابراين، واحدهاي مشمول اين نوع ماليات مصداق واقعي «گران قيمتي» هستند و ثروتمندان جامعه را هدف قرار داده و در صورت اعمال درست قانون به سهم خود در توزيع ثروت كمك خواهد كرد.
ارزش داراييهاي مشمول و نرخ ماليات آنها در جدول زير آمده است.طبق آيين نامه اعلام شده داراييهاي مشمول (با احتساب عرصه و اعيان) براي داراييهاي تا ۱۰۰ ميليارد ريال از پرداخت ماليات معاف هستند. داراييهايي كه به ارزش روز از ۱۰۰ ميليارد و يك ريال تا ۱۵۰ ميليارد ريال ارزش داشته باشند نسبت به مازاد ۱۰۰ ميليارد ريال معادل۰.۱ درصد ماليات به آنها تعلق ميگيرد.
براي داراييهايي با ارزش ۱۵۰ ميليارد و يك ريال تا ۲۵۰ ميليارد ريال نسبت به مازاد ۱۵۰ ميليارد ريال معادل ۰.۲ درصد ماليات در نظر گرفته شده و به داراييهايي از ۲۵۰ ميليارد و يك ريال تا ۴۰۰ ميليارد ريال نسبت به مازاد ۲۵۰ ميليارد ريال معادل ۰.۳ درصد اختصاص يافته است. ماليات داراييهاي كه از ۴۰۰ ميليارد و يك ريال تا ۶۰۰ ميليارد ريال ارش دارند نسبت به مازاد ۴۰۰ ميليارد ريال معادل ۰.۴ درصد و نسبت به مازاد ۶۰۰ ميليارد ريال معادل ۰.۵ درصد تعيين شده است.
نكته ديگر اينكه در آيين نامه ابلاغي به سازمان امور مالياتي اجازه داده شده است تا ارزش روز املاك را متناسب با ارزش روز مبناي محاسبه آخرين ارزش معاملاتي براي هر شهر، بخش و روستاهاي تابع تعيين كند.
ارزش روز داراييهاي مشمول (ريال) |
نرخ ماليات سالانه (درصد) |
|||
رديف |
از |
تا |
نسبت به مازاد |
- |
۱ |
۰ |
۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰ |
- |
۲ |
۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۱ |
۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰.۱ |
۳ |
۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۱ |
۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۱۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰.۲ |
۴ |
۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۱ |
۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۲۵۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰.۳ |
۵ |
۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۱ |
۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰.۴ |
۶ |
نسبت به مازاد ۶۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ |
۰.۵ |
چگونگي شناسايي املاك و مستغلات گران قيمت
يكي از مشكلات اصلي سازمان امور مالياتي در امر مالياتستاني عدم دسترسي به دادهها و اطلاعات لازم از موديان مالياتي است. در سالهاي اخير سازمان امور مالياتي پروژه اصلاح و هوشمندسازي نظام مالياتي را در دستور كار قرار داده و پيشرفتهاي مناسبي نيز در اين زمينه صورت گرفته است. به موازات آن در دستگاهها و سازمانها ديگر نيز با استفاده از فناوريهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطاتي اقدام به طراحي و اجراي سامانههاي برخط شده است. اتصال اين سامانهها به سازمان امور مالياتي جهت دسترسي به دادهها و اطلاعات مورد نياز از خواستههاي اصلي قانون گذار جهت اجراي درست قانون ماليات بر املاك گران قيمت است.
در آييننامه ابلاغي، بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰ وزارت خانههاي راه و شهرسازي، صنعت، معدن و تجارت،سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، شهرداريها و وزارت كشور موظف هستند دادهها و اطلاعات مالكيت املاك و باغ ويلاهاي گران قيمت مورد نياز از قبيل مشخصات هويتي مالك يا مالكين و افراد تحت تكفل، نشاني اقامتگاه قانوني، شماره تماس و غيره را از طريق برخط و وب سرويس ظرف ۱۵ روز از تاريخ درخواست در اختيار سازمان امور مالياتي كشور قرار دهند.
همچنين، سازمان امور مالياتي نيز موظف شده است بعد از دريافت دادهها و اطلاعات مورد نياز نسبت به تعيين داراييهاي مشمول و ارزش آنها حداكثر تا پايان آذرماه ۱۴۰۰ اقدام و مراتب را طي دو ماه به نحو مقتضي به اطلاع مالكين داراييهاي مشمول برساند.در صورتي كه در موعد مقرر به اطلاع مالكين نرسد مشمول پرداخت ماليات موضوع اين ماده قانوني نميشوند. اما مالكيني كه تحت شمول قرار گرفتند بايد حداكثر تا پايان بهمن ۱۴۰۰ نسبت به پرداخت ماليات داراييهاي گران قيمت خود اقدام كنند.
در صورت عدم پرداخت ماليات چه ميشود؟
يكي از مشكلات سازمان امور مالياتي، عدم پرداخت ماليات و يا فرار مالياتي است. سالانه دهها ميليارد توماني فرار مالياتي صورت ميگيرد. آيا در اين قانون نيز امكان فرار وجود دارد و در صورت جواب مثبت چه تمهيداتي براي جلوگيري از آن انديشيده شده است؟
به نظر ميرسد مهمترين بخش كار در اجراي اين قانون، شناسايي و معرفي املاك و داراييهاي مشمول ماليات است. در صورتي كه اين قسمت به درستي انجام شود راه چنداني براي فرار مالياتي باقي نميماند، زيرا قانونگذار نقل و انتقال اين نوع املاك در دفاتر اسناد رسمي را مشروط به پرداخت ماليات كرده است.
يعني هر زماني براي انتقال سند املاك گران قيمت اقدام شود مالك به ناچار بايد مالياتش را پرداخت كند. قانونگذار ادارات ثبت اسناد و املاك و دفاتر اسناد رسمي را از ثبت نقل و انتقال املاكي كه به موجب آيين نامه ابلاغي مشمول ماليات قرار دارند ولي ماليات آنها پرداخت نشده، منع كرده است.
بعلاوه در اين آيين نامه آمده است: چنانچه اشخاص مشمول تا پايان بهمن ماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پرداخت ماليات متعلقه اقدام نكنند، سازمان امور مالياتي ميتواند از طريق عمليات اجرايي موضوع فصل نهم باب چهارم قانون، ماليات متعلقه را وصول كند.
جايگاه صاحبان املاك گرانقيمت در اين قانون
در سه مورد به حق و حقوق صاحبان املاك گران قيمت اشاره شده است. نخست، اينكه سازمان امور مالياتي موظف است با طراحي سامانهاي امكان مراجعه، مشاهده داراييهاي مشمول و پرداخت ماليات و دريافت گواهي موضوع اين آيين نامه را براي اشخاص مشمول فراهم كند.
دوم، سازمان امور مالياتي مكلف شده است كه پس از وصول ماليات، گواهي پرداخت ماليات بر دارايي سالانه را در سامانه مربوطه صادر كند.
و در نهايت اينكه چنانچه اشخاص نسبت به ارزش دارايي مشمول، ماليات متعلقه يا اقدامات اجرايي اعتراض داشته باشند، اعتراض آنها قابل طرح و رسيدگي در هياتِ تعيين شده در قانون خواهد بود.