خوزنا : خوراكي‌هاي مفيد هنگام آلودگي هوا كدامند؟
چهارشنبه، 3 آذر 1400 - 10:33 کد خبر:122756

خبرگزاري صدا و سيما، آلودگي هوا به معناي وجود يك يا چند آلاينده اعم از گرد و غبار، گازها، بو، دود، بخارات، خاكستر‌هاي فرار در هواي آزاد با كميت‌ها، كيفيت‌ها و ماندگاري مختلف است كه مي‌تواند براي انسان، گياه و جانور خطرناك باشد. در تعريف آلودگي هوا يك نكته ديگر هم وجود دارد و آن ايجاد اختلال در آسايش انسان‌ها و ضرر به اموال است.

مشكلات آلودگي در تمام شهر‌ها يكسان نيست، اما در فصل زمستان پديده‌اي كه اغلب در شهر‌هاي بزرگ اتفاق مي‌افتد، وارونگي است؛ وارونگي يك پديده جوي است كه در آن هواي سرد به زمين نزديك‌تر است. در اين وضعيت مواد آلاينده بين لايه‌هاي هوا به دام مي‌افتند. در صبح اول وقت زمستان، ميزان آلودگي به حداكثر مي‌رسد چرا كه هوا سردتر است و با گرم شدن هوا در طول روز از وخامت اوضاع تا حدي كاسته مي‌شود.

با توجه به گزارش بار جهاني بيماري‌ها در سال ۲۰۱۳ (شمسي ۱۳۹۲) آلودگي هوا ساليانه بيش از سه ميليون و دويست هزار نفر را مي‌كشد. نفس كشيدن دائمي نياز اصلي ماست هر كدام از ما هر روزه به طور متوسط ۳۰۰۰ گالن هوا را تنفس مي‌كنيم.

اين يعني مقدار زيادي هوا روزانه از ريه وارد شده و خارج مي‌شود اگر اين هوا مواد زائد و آلودگي داشته باشد ريه‌ها يعني تنها منبع اكسيژن رساني به بدن در معرض خطر انواع مواد آلاينده‌اي كه در اين نقل و انتقال از بدن ما مي‌گذرد واقع مي‌شود.

لزوم رژيم غذايي مناسب هنگام آلودگي هوا
پارتيكل‌هاي بسيار ريز به برونش نفوذ مي‌كنند آن‌ها كار ريه را مختل و آن را ملتهب مي‌كنند و موجب بيماري‌هاي ريوي COPD و آسم مي‌شوند. ولي دانستن نوع اين آلودگي‌ها و ميزان آن در هوا لازم است به طور دقيق در اختيار متخصصين بهداشتي كشور نيز قرار گيرد تا در زمان بحران بر اساس نوع آلودگي بتوانند مؤثر‌ترين راه‌ها را براي عموم مردم ارائه دهند.

تحقيقات نشان داده است تعدادي از غذا‌ها و نوشيدني‌ها مي‌توانند به لوله‌هاي تنفسي را كمك كرده و پاك كنند. خيلي مهم است كه در شرايطي كه هوا آلوده است ضمن پرهيز از كار در هوا و دور كردن خود و كودكان تا حد ممكن اين مواد غذايي را در رژيم روزانه خود اضافه كنيد تا بدنتان نسبت به آلودگي مقاوم‌تر و عوارض كمتر بر شما اثر كند.

علاوه بر اين هواي داخل خانه‌ها در زمان آلودگي هواي بيرون ايمن نيست و بنابراين اهميت دارد تا حد توان از ميزان آلودگي در سطح كشور و يا حتي منطقه جغرافيايي تصميمات ملي يا فرا ملي اتخاذ شود. ما در اين مقاله مواد غذايي ضد التهابي را به شما معرفي مي‌كنيم. تا با مصرف بيشتر آن‌ها ميزان خطر را كاهش دهيد.

بهترين مواد غذايي در روز‌هاي آلودگي هوا
در هواي آلوده بايد برخي مواد غذايي را مصرف كرد كه خاصيت خنثي كنندگي مواد سمي موجود در هوا را داشته باشند. مصرف غذا‌هايي كه حاوي آنتي اكسيدان‌هاي سلنيوم و بتاكاروتن هستند هم توصيه مي‌شود؛ هنگام آلودگي هواي استنشاقي، مقدار زيادي راديكال آزاد در بدن توليد مي‌شود كه سبب كاهش توان فرد در انجام كار‌هاي روزمره زندگي شده و حتي در دراز مدت مي‌تواند بيماري‌هاي مزمن مانند بيماري قلبي عروقي و انواع سرطان را ايجاد كند. براي به حداقل رساندن عواقب ناشي از تجمع راديكال‌هاي آزاد در بدن مصرف آنتي اكسيدان‌ها را در رژيم غذايي افزايش دهيد. سبزيجات و ميوه‌هايي مثل طالبي، انبه، كدو تنبل، فلفل، اسفناج، كلم و زردآلو بتاكاروتن دارند. سلنيوم را هم مي‌توانيد در غذا‌هاي دريايي، مرغ، نان، آجيل و غلات سبوس دار پيدا كنيد.

ويتامين‌ها ضد آلودگي

چه در خانه هستيد، چه در محل كار و چه پشت فرمان، از مواد غذايي مثل: كرفس، اسفناج، گوجه فرنگي، ليمو شيرين، نارنگي، پرتقال و برگه سبز كاهو استفاده كنيد كه غني از ويتامين C هستند. البته مصرف جوانه گندم، روغن‌هاي گياهي، گردو، بادام، زيتون، جگر و سبزيجات داراي برگ سبز كه منابع ويتامين E هستند را هم فراموش نكنيد. به خصوص اگر شغل تان طوري است كه بايد بيشتر در هواي آزاد باشيد؛ اين ويتامين مي‌تواند مسموميت ناشي از آلودگي هوا را خنثي كند. منابع مناسب ويتامين D هم شير، كره و زرده تخم مرغ هستند كه بايد در برنامه غذايي روزانه تان باشند.

پكتين بخوريد!
مواد غذايي كه سرشار از پكتين هستند، سرب موجود در هوا را مي‌گيرند و مانع از نفوذ سرب به سلول‌هاي بدن مي‌شوند؛ مصرف روزانه يك عدد سيب مي‌تواند عوارض ناشي از آلودگي هوا را كاهش داده و ميوه‌هايي مانند پرتقال و توت فرنگي نيز سرشار از پكتين بوده و براي كاهش عوارض آلودگي هوا مفيد هستند.

لبنيات كم چرب ميل كنيد
در هواي آلوده بايد بيشتر از هميشه شير، ماست و دوغ بنوشيد، زيرا فسفر، منيزيم و كلسيمي كه در لبنيات يافت مي‌شود، همگي خنثي كننده سموم هستند و براي كاهش صدمات دستگاه تنفسي و التهاب دستگاه گوارش ناشي از آلودگي هوا، بايد مصرف شير و لبنيات بيش از پيش شود.

مصرف شير و فراورده‌هاي آن باعث نرم شدن مخاط تنفسي فوقاني، مري و معده مي‌شود و به دليل وجود تركيبات مناسب براي رشد و نمو باكتري‌هاي مفيد كه عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاينده را تنظيم مي‌كنند، التهابات و بيماري‌هاي دستگاه گوارش را كاهش مي‌دهد.

كمبود كلسيم موجب جذب سرب بيشتر
افرادي كه كمبود كلسيم دارند، بيشتر در معرض خطر آلودگي با سرب قرار مي‌گيرند. چون گيرنده‌هاي فلزات ۲ ظرفيتي در بدن انسان به صورت رقابتي عمل مي‌كنند و در صورتي كه اين گيرنده‌ها، قبلاً با فلزات مورد نياز بدن مانند آهن و كلسيم اشباع شده باشند، بدن كمتر در معرض آلودگي با سرب قرار مي‌گيرد براي جلوگيري از آلودگي زياد با سرب بهتر است لبنيات بيشتري مصرف كنيد كه منبع غني كلسيم هستند.

چرب و چيلي ها ممنوع!
در روز‌هايي كه آلودگي هوا بسيار زياد است، از غذا‌هاي چرب به خصوص چربي‌هاي جامد حيواني و گياهي استفاده نكنيد كه مصرف چنين غذا‌هايي فقط باعث تشديد كاهش توان بدني و ذهني شما در طول روز خواهد شد. پس استفاده از تنقلات كم ارزش مثل چيپس، پفك و نوشابه‌هاي گازدار را بي خيال شويد كه باعث اختلال جذب عناصر مفيد در بدن مي‌شود و مي‌تواند اثرات منفي آلودگي هوا را تشديد كند. مصرف موادي مثل سوسيس و كالباس هم به دليل داشتن مواد شيميايي و نگهدارنده، علاوه بر اين كه به خودي خود مضر و سرطان زاست، براي ساكنان شهر‌هايي كه هواي ناسالم دارد، به هيچ وجه توصيه نمي‌شود.

سير و پياز بخوريد
سير، پياز و تره فرنگي، هر قدر هم كه بوي آزاردهنده‌اي داشته باشند، اما حاوي مقدار زيادي گوگرد هستند كه مي‌توانند از مخاط دستگاه تنفسي محافظت كنند.

نوشيدن آب زياد فراموش نشود
نوشيدن زياد آب به كليه‌ها كمك مي‌كند تا املاح اضافي از بدن خارج شود و ذرات آلودگي مدت كمتري در بدن باقي بماند.

در روز‌هاي آلودگي هوا نبايد از وانتي‌هايي كه ميوه و سبزيجات تازه را در كنار خيابان‌ها مي‌فروشند يا مغازه‌هايي كه سبزيجات خود را بيرون از مغازه و در مسير عبور خودرو‌ها مي‌گذارند، ميوه و سبزي بخريد.

مواد غذايي حاوي آنتي اكسيدان
آنتي اكسيدان به تركيباتي گفته مي‌شود كه از سلول در مقابل صدمات جلوگيري كند. اين تركيبات مي‌توانند طبيعي يا مصنوعي باشند.

لوتئين: اين گروه آنتي اكسيدان در انواع كلم (كلم بروكلي، گل كلم و برگ كلم)، انواع ميوه‌ها، سبزيجات نشاسته‌اي (ذرت، نخود فرنگي) تخم مرغ و سبزيجات برگ دار وجود دارد.

سلنيوم: يك ماده معدني موجود در غذا‌هاي گياهي، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهي است.

كاروتنوئيدها: رنگدانه‌هايي است كه باعث رنگ زرد و نارنجي ميوه‌هايي از قبيل هويج، خربزه و سيب زميني مي‌شود.

ليكوپن: يك ماده شيميايي موجود در ميوه و سبزيجات قرمز از جمله گوجه فرنگي و هندوانه است.

ويتامين A: در هويج، سيب زميني، سبزيجات برگ دار تيره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.

ويتامين C: در مركبات، سيب زميني، آناناس، كلم بروكلي، اسفناج و انواع توت وجود دارد.

ويتامين E: آجيل، كره بادام زميني، جوانه گندم، اسفناج، سويا، ماهي، آوكادو و روغن گياهي حاوي اين ويتامين هستند.

همچنين گوجه فرنگي، انواع توت‌ها، فلفل، هويج، اسفناج، زردچوبه، زنجبيل، بذر كتان، انواع آجيل و غلات سبوس دار نيز داراي خواص ضد التهابي هستند.

تحقيقات انجام شده توسط كالج كينگ لندن و دانشگاه ناتينگهام نشان مي‌دهد كه آووكادو، اسفناج و مواد غذايي حاوي ويتامين E مانع از آسيب ناشي از آلودگي هوا به ريه مي‌شوند و مصرف روزانه اين مواد توصيه شده است.

چرا استراتژي رژيم غذايي براي مبارزه با آلودگي اتخاذ مي‌شود؟
عليرغم اينكه شما ممكن است به سلامتي خود اهميت دهيد و غذا‌هاي سالم زيادي را در رژيم غذايي روزانه خود مصرف كنيد تا سالم و سلامت بمانيد، اما احتمال دارد كه ندانيد آنتي اكسيدان‌هاي موجود در گوجه‌فرنگي تازه و يا ساير مواد غذايي موجود به شما كمك مي‌كنند تا راحت‌تر نفس بكشيد.

مصرف اين گونه مواد غذايي براي جلوگيري از آلودگي هوا نه تنها يك روش امن و ساده است، بلكه موجب صرفه‌جويي نيز مي‌شود. همانطور كه دولت‌ها و گروه‌هاي مختلف زيست محيطي همچنان در كنترل آلودگي هوا نقش خود را بازي مي‌كنند، خوردن غذا به خوبي به شما كمك مي‌كند تا اقداماتي مفيد براي كمك به بهبود سيستم دفاعي بدن خود به منظور مقابله با آلودگي هوا انجام دهيد؛ بنابراين يك سالاد شامل آووكادو، كلم بروكلي، گوجه فرنگي، روغن كتان و روغن زيتون، يك شام عالي براي شما خواهد بود كه به كاهش اثرات ناشي از آلودگي هوا كمك شاياني مي‌كند.

نوشيدني‌هاي مفيد در برابر آلودگي هوا
در هواي آلوده نوشيدني هويج، سيب، چاي زنجبيل و ليمو، آب گريپ فروت و زنجبيل، چاي سبز با زنجبيل، دمنوش زنجبيل با عسل و ليمو، نوشيدني زنجبيل و نعنا توصيه مي‌شود كه مي‌توانند در برابر آلودگي هوا از بدن دفاع كنند و ايمني بدن را حفظ كنند.

همچنين، بهتر است مصرف مايعاتي را مورد توجه قرار دهيد كه حاوي آنتي‌اكسيدان هستند تا مانع از فعاليت راديكال‌هاي آزاد و تخريب سلول‌ها شود. ميوه و سبزيجات نيز علاوه بر اينكه در دسته مايعات قرار دارند آنتي‌اكسيدان بالايي داشته و فيبر موجود در آن‌ها سبب خروج آلاينده‌ها از بدن مي‌شود.

بعد از ميوه و سبزيجات غلات كامل و حبوبات اين خاصيت را داشته و سبب دفع آلاينده‌ها از بدن مي‌شود. ماهي نيز بدن را پاكسازي كرده و به دليل اينكه حاوي امگاسه، سلنيوم، يد، روي، آهن و منيزيم است، جهت كاهش تأثير آلاينده‌ها بر بدن مصرف آن بسيار توصيه مي‌شود