عليرضا هاشمي در گفت وگو با ايسنا همزمان با روز جهاني پرندگان مهاجر (دومين شنبه ماه مي ميلادي) كه با شعار«به خاطر پرندهها شبها نور چراغها را كم كنيد» برگزار ميشود، درباره تعيين مسير مهاجرت پرندگان اظهاركرد: پرندگان مسير مهاجرت خود را بر اساس نورهايي مانند نور ستارگان تعيين ميكنند اما آلودگي نوري بيش از حد اين مسيريابي را دچار اختلال ميكند.
موسس و مديرگروه انجمن پرنده شناسي و پرنده نگري طرلان ضمن اشاره به اهميت طول شبانه روز و تاثير آن بر سلامت اين موجودات، يكي ديگر از تاثيرات منفي آلودگي نوري را عدم استراحت پرندگان در شب و كم يا زياد شدن هورمونهاي خاصي در بدن آنها ذكر كرد كه سلامتي پرندگان را به خطر مياندازد.
وي به انواع آلودگي هاي نوري اشاره كرد و گفت: انعكاس نور بر شيشه و ديوارها اين تاثير را چند برابر ميكند چراكه ممكن است پرنده را دچار خطاي ديد كند علاوه بر آن امكان دارد شدت نور بر پرنده تاثير منفي بگذارد.
هاشمي با اشاره به مثالي درباره فانوسهاي دريايي در اقيانوسها توضيح داد: اين فانوسها باعث ميشوند ساليانه هزاران پرنده از بين بروند چون برخي پرندهها در شب به يك منبع نور مانند ستارهها، ماه و يا هر نور طبيعي ديگري كه به طور غريزي به آن عادت كردهاند نگاه و به سمت آن حركت ميكنند. وقتي كه منابع نور متفاوتي بهويژه نور مصنوعي و غير طبيعي شكل ميگيرد، امكان دارد پرندگان به عنوان يك منبع نور اشتباه به سمت آن حركت كنند يا به علت خاصيت خيرهكنندگي نور، پرندگان جهت را تشخيص ندهند و با عامل اصلي نور برخورد كنند. به همين علت سالانه بسياري از پرندگان كشته ميشوند بهويژه بر اثر برخورد با ساختمانهاي شيشهاي كه منابع نوري مصنوعي و متعددي در كنار آنها وجود دارد.
وي درباره تاثير آلودگي نوري بر بقاي پرندگان گفت: به علت آلودگي نوري، احتمال دارد پرندگاني كه در روز زندگي ميكنند و فعال هستند، در شب نتوانند به قدر كافي استراحت كنند. در واقع اين وضعيت كم كم باعث ضعيف شدن و از بين رفتن آنها ميشود.
موسس و مديرگروه انجمن پرنده شناسي و پرنده نگري طرلان در ادامه اذعان كرد: بررسي دقيق تاثير آلودگي نوري بر جهتيابي پرندگان كار دشواري است كه در ايران هنوز انجام نشده است.
وي درباره استفاده از نور در برخي كشورها در جهت به دام انداختن پرندگان گفت: وقتي از نور استفاده نابهجا ميشود به عنوان آلودگي نوري محسوب خواهد شد. پرنده به دو حالت يا به علت جذب شدن به منبع نوري تلف ميشود يا قدرت تصميم گيري و حركت از آنها سلب ميشود حتي ممكن است از مسير خود منحرف شوند.
هاشمي با اشاره به يكي از روشهاي صيد در ايران اظهاركرد: در اين روش آسيبزا، با نورافكن به پرندهاي كه در آب شنا ميكند، نور خيلي شديدي تابانده ميشود و بر اثر شدت نور، پرنده نميتواند جايي را ببيند؛ گويي ميخكوب و مسحور شده است. در اين حالت صيادان ميتوانند پرنده را صيد كنند.
وي درباره تاثير آلودگي نوري بر توليد مثل پرندگان گفت: توليد مثل نياز به آرامش، استراحت و يك محيط امن دارد اين در حاليست كه آلودگيهاي نوري بهراحتي محيط دنج و آرام پرنده را از بين ميبرد.
هاشمي با اشاره به پاركهاي خلوت، تاريك و امن براي زندگي مخفي پرندگان و توليد مثل آنان توضيح داد: اگر اين پاركها را با استفاده نابهجا از چراغها روشن كنيم، گويي پرنده پناهگاه خود را از دست ميدهد و وقتي دائما اين اتفاق براي آنها رخ دهد، كم كم منقرض خواهند شد.
وي با اشاره به روش كاهش آلودگي نوري گفت: اين روش جلوگيري از تاباندن نور به مكانهاي غيرضروري است. امروزه در دنيا چراغها و نورپردازي مبلمان شهري به گونهاي است كه پراكنش نوري زيادي نداشته باشند و فقط نقطه هدف را روشن كنند نه اينكه همه فضا روشن شود. از اين روش در مكانهاي صنعتي هم ميتوان بهره برد و نور را فقط به نقاط لازم و ضروري تاباند. اين كار موجب جلوگيري از اتلاف انرژي و كاهش آلودگي نوري ميشود.
هاشمي در پايان به چراغهاي استفاده شده در معابر در كشورهاي پيشرفته اشاره كرد كه بعضا در ايران نيز استفاده شده است و گفت: پوششي روي چراغهاي استفاده شده در معابر وجود دارد كه تا چراغ به سمت بالا نور ندهند و همه نور به سمت پايين تابانده شود. با اين كار نه تنها از اتلاف انرژي جلوگيري ميشود بلكه آلودگي نوري به حداقل ميرسد.