اتحاديه اروپا قرار است به واردكنندگان گاز راهكاري براي اجتناب از نقض تحريم‌ها در هنگام خريد از روسيه، فراهم كند و در عين حال، خواسته‌هاي پوتين در خصوص پرداخت پول به روبل برآورده شود.
ايسنا، بلومبرگ به نقل از يك منبع آگاه نوشت: كميسيون اروپا در دستورالعمل جديدي درباره پرداخت پول گاز روسيه، قصد دارد اعلام كند شركتها زماني كه به يورو يا دلار پول پرداخت كنند، بايد به شكل شفاف اعلام كنند كه به تعهدشان مطابق با قراردادهاي فعلي عمل كرده‌اند. بازوي اجرايي اتحاديه اروپا به دولتها اعلام كرده است كه دستورالعمل جديد مانع از آن نمي شود كه شركتها در گازپروم بانك، حساب افتتاح كنند و به آنها اجازه خواهد داد در چارچوب تحريم‌هايي كه اتحاديه اروپا بر سر حمله مسكو به اوكراين، عليه روسيه وضع كرده است، گاز خريداري كنند.
شركتهاي اروپايي هفته‌هاست تقلا مي‌كنند مشخص كنند چگونه مي‌توانند خواسته مسكو در خصوص سيستم پرداخت جديد را برآورده كنند بدون اين كه تحريم‌ها عليه بانك مركزي روسيه را نقض كنند. پوتين ۳۱ مارس اعلام كرد اگر پرداختها به روبل صورت نگيرد، صادرات گاز متوقف خواهد شد.
بر اساس گزارش بلومبرگ، اتحاديه اروپا در ابتدا اعلام كرده بود مكانيزمي كه پوتين خواستار استفاده از آن شده است، تحريم‌هاي اين بلوك را نقض مي كند. اما كميسيون اروپا در نشست روز جمعه كه پشت درهاي بسته انجام گرفت، به كشورهاي عضو اعلام كرد شركتها مي‌توانند همان طور كه كرملين دستور داده است، به يورو يا دلار در گازپروم بانك، حساب افتتاح كنند. اما كميسيون اروپا درباره اين كه آيا داشتن حساب به روبل مطابق با مقررات اتحاديه اروپا خواهد بود، حرفي به ميان نياورد. پيش از اين مقامات اروپايي گفته بودند گشايش چنين حسابهايي، نقض تحريم‌ها خواهد بود. اما در دستورالعمل جديدي كه در اختيار اعضاي اتحاديه اروپا قرار گرفت، به اين موضوع اشاره نشد.
ريسك جدي قطع عرضه گاز روسيه
فشار بر اروپا براي تامين گاز در روزهاي اخير با اعمال تحريم‌هاي مسكو عليه زيرمجموعه هاي اروپايي شركت دولتي گازپروم افزايش پيدا كرده است. اين اقدام روسيه پس از قطع يك مسير ترانزيت مهم گاز صورت گرفت كه قيمتها را بالاتر برد. اوكراين با اشاره به مداخله نيروهاي روسي، سه شنبه گذشته يك مسير ترانزيت گاز روسيه به اروپا را متوقف كرد كه نخستين اختلال عرضه گاز روسيه از طريق اوكراين از زمان آغاز جنگ بود. اما اروپا براي تامين گاز از منابع ديگر چه گزينه‌هايي دارد.
روسيه حدود ۴۰ درصد از گاز طبيعي اروپا را عمدتا از طريق خطوط لوله تامين مي‌كند. تحويل گاز روسيه به اين منطقه سال ميلادي گذشته به حدود ۱۵۵ ميليارد متر مكعب رسيد.
كريدور ترانزيت اوكراين، بيشتر گاز را به اتريش، ايتاليا، اسلواكي و ساير كشورهاي اروپاي شرقي مي‌رساند.
اوكراين سه شنبه گذشته خط لوله سوخرانيوكا را بست كه از منطقه تحت تصرف روسيه در شرق اين كشور مي‌گذرد. كي‌يف پيشنهاد كرد جريان گاز به اروپا از طريق مسير سودژا منتقل شود اما گازپروم روسيه اعلام كرد تغيير اين حجم گاز به مسير مذكور از نظر فني ممكن نيست.
طبق گزارش شركت مشاوره ريستاد انرژي، جريان روزانه گاز از طريق سوخرانيوكا از ابتداي ماه مه تاكنون به ۲۳ ميليون متر مكعب رسيد كه ۲۰ درصد كمتر از آوريل بود. جريان روزانه گاز از طريق سودژا در ماه حدود ۷۰ ميليون متر مكعب بود كه نزديك به ظرفيت ترانزيت ۷۷ ميليون متر مكعب در روز اين مسير بود اما مي‌تواند به ۸۳ ميليون متر مكعب در روز افزايش پيدا كند.
بر مبناي اين ارزيابي، همچنان حدود ۱۰ ميليون متر مكعب در روز گاز است كه بايد به مسيرهاي ديگري هدايت شود كه به نظر مي‌رسد ظرفيت تكميل است.
روسيه و اوكراين در خصوص ميزان گازي ترانزيتي كه معمولا اوكراين مي تواند از مسير سودژا منتقل كند، اختلاف دارند.
كشورهاي اروپايي به دنبال قطع وابستگي به گاز روسيه هستند. بلغارستان و لهستان پس از اين كه حاضر نشدند درخواست روسيه براي يك سيستم پرداخت جديد را قبول كنند، با قطع عرضه گاز اين كشور مواجه شدند. اما سايرين شامل آلمان همچنان به گاز روسيه نياز دارند و تلاش مي كنند مخازن خالي شده را دوباره پر كنند.
مسيرهاي جايگزين به اروپا كه از اوكراين عبور نمي كنند شامل خط لوله يامال-يوروپ كه از بلاس و لهستان عبور كرده و به آلمان مي رسد و نورد استريم ۱ كه از بستر درياي بالتيك تا آلمان امتداد پيدا مي‌كند، هستند. مسكو مالك بخش لهستاني خط لوله يامال-يوروپ كه گاز روسيه به اروپا را حمل مي كند، تحريم كرده است. با اين حال آنا مسكوا، وزير اقليم لهستان گفت: كشورش مي تواند بدون جريان گاز در خط لوله يامال دوام بياورد.
اروپا از كجا ديگر مي تواند گاز دريافت كند؟
بعضي از كشورها گزينه‌هاي ديگري براي تامين گاز دارند و شبكه گاز اروپا متصل است از اين رو كشورهاي منطقه مي توانند در استفاده از گاز موجود سهيم شوند؛ هر چند كه بازار جهاني گاز حتي پيش از بحران اوكراين هم دچار محدوديت بود.
آلمان بزرگترين مصرف كننده گاز روسيه كه فرآيند تاييد خط لوله گازي جديد نورد استريم ۲ را از روسيه در واكنش به جنگ در اوكراين متوقف كرد، مي تواند از انگليس، دانمارك، نروژ و هلند از طريق خطوط لوله وارد كند.
وزير انرژي نروژ هفته گذشته اعلام كرد صادرات گاز نروژ، امسال هشت درصد رشد كرده و به ۱۲۲ ميليارد متر مكعب مي‌رسد و احتمالا ركورد پنج سال پيش كه اين كشور صادرات گاز را افزايش داده بود را خواهد شكست.
جنوب اروپا مي تواند گاز جمهوري آذربايجان را از طريق خط لوله ترانس آدرياتيك به ايتاليا و خط لوله گاز طبيعي ترانس آناتولي از طريق تركيه، گاز دريافت كند.
آمريكا هم قرار است امسال ۱۵ ميليارد متر مكعب گاز طبيعي مايع (LNG) براي اتحاديه اروپا تامين كند. كارخانه هاي LNG آمريكا با ظرفيت كامل توليد مي كنند. تحليلگران مي‌گويند عرضه بيشتر گاز آمريكا به اروپا به بهاي كاهش صادرات به مشتريان مناطق ديگر صورت مي‌گيرد.
پايانه‌هاي LNG اروپا هم ظرفيت محدودي براي واردات بيشتر دارند با اين حال بعضي از كشورهاي اروپايي مي گويند در حال بررسي راههايي براي توسعه واردات و ذخيره سازي هستند.
آلمان يكي از كشورهايي است كه مي خواهد پايانه هاي جديد LNG بسازد و همچنين قصد دارد ساخت دو پايانه را در مدت دو سال تكميل كند.
از نظر تئوري، اين زيرساخت اجازه مي‌دهد LNG كافي براي تبديل شدن به گاز و جايگزيني يك سوم از گازي كه آلمان از طريق خط لوله از روسيه دريافت مي‌كند، دريافت شود اما برلين بايد ابتدا در بازاري كه دچار كمبود شديد عرضه است، LNG پيدا كند.
لهستان كه حدود ۵۰ درصد گاز مصرفي اين كشور معادل حدود ۱۰ ميليارد متر مكعب با استفاده از گاز روسيه تامين مي شود، اعلام كرده است مي تواند از طريق دو لينك با آلمان گاز دريافت كند.
بلغارستان كه مصرف سالانه گازش به حدود سه ميليارد متر مكعب مي رسد و ۹۰ درصد آن از روسيه وارد مي شود، قراردادي براي دريافت يك ميليارد متر مكعب گاز آذربايجان بسته است اما تنها مي تواند پس از عملياتي شدن خط لوله گازي با يونان، اين گاز را دريافت كند.
يك منبع آگاه اظهار كرد: آتن مي‌تواند با معكوس كردن جريان گاز خط لوله ترك استريم، به سوفيه كمك كند. اين مكانيزم در گذشته هم مورد استفاده قرار گرفته است. اين خط لوله جريان گاز روسيه را از طريق درياي سياه، تركيه و بلغارستان به يونان مي‌رساند.