خوزنا : ۵ استان حادثهخيز ايران معرفي شدند
چهارشنبه، 30 شهریور 1401 - 18:07 کد خبر:152149
همشهري آنلاين: سازمان مديريت بحران كشور ۵ استان ايران را كه در معرض بيشترين بلاياي طبيعي قرار دارند، معرفي كرد
رتبهبندي استانهاي حادثه خيز از سوي سازمان مديريت بحران كشور، نشان ميدهد كه استانهاي گيلان، گلستان، خراسان جنوبي، لرستان و كرمان بهعنوان ۵استان در معرض مخاطرات و بلاياي طبيعي صدر جدول هستند. بلاياي طبيعي گاه بدون منشا انساني اتفاق ميافتد؛ مثل سيل، زلزله، توفان و خشكسالي و گاهي ناشي از عملكرد انسان است؛ مثل آلودگي هوا يا سيل ناشي از تخريب جنگل واغلب با خسارتهاي شديد جاني و مالي همراه است. مديران بحران استانهاي حادثه خيز معتقدند با بهرهگيري از تجربيات گذشته در مقابله با بحرانهاي طبيعي، تامين اعتبار كافي براي تجهيز زيرساختها و برنامهريزي دقيق ميتوان تا حد امكان از بروز خسارات جاني و مالي پيشگيري كرد. در آستانه فصل پاييز و تغييرات آب وهوايي و بارشهاي فصلي از وضعيت و ميزان آمادگي اين استانها با خبر شديم.
لرستان، كمبود اعتبارات براي تكميل زيرساختها
در بررسي بروز بلاياي طبيعي در لرستان، سيل سال 98و خسارتهاي آن به ذهن متبادر ميشود. سيلي كه بهگفته مديركل بحران استانداري لرستان، بالغ بر 15هزار ميليارد تومان به بخشهاي مختلف خسارت وارد كرد و بيش از 8هزار ميليارد تومان خسارت به زيرساختها زد.
مهدي پازوكي، كمبود اعتبارات براي جبران خسارتهاي سيل اخير را مهمترين عامل عقبماندگي استان در حوزه پيشگيري از بلاياي طبيعي ميداند و به همشهري ميگويد: بهدليل محدوديتهاي اعتباري به كل استان 3هزار و 850ميليارد تومان ابلاغ شد و فقط هزار و 500ميليارد تومان آن براي جبران خسارتهاي سيل درنظر گرفته شد.
لرستان بهعنوان يكي از استانهاي كمبرخوردار كشور و همچنين حادثهخيز، حالا بعد از 3سال در كش و قوس تكميل زيرساختهاي از بين رفته در سيل 98است. پروژههايي از جمله ساخت مدرسه، پلها، راههاي دسترسي، زيرساخت شهري، زيرساختهاي گردشگري، ديوارههاي ساحلي رودخانهها و.. هنوز يا شروع نشدهاند يا بهدليل كمبود اعتبارات در نهايت با پيشرفت 70درصدي متوقف ماندهاند.
با اينحال پازوكي، روند تكميل پروژهها را بعد از سفر رئيسجمهوري به استان و اختصاص اعتبار هزار ميليارد توماني براي اين موضوع را با سرعت بيشتري ارزيابي ميكند.
اما اين همه ماجرا نيست و با تكميل پروژهها باز هم استان لرستان بهدليل شرايط اقليمي مستعد وقوع سيل يا ديگر بلاياي طبيعي است. بازسازي پلها و راهها و تجهيز زيرساختها براساس چه مطالعاتي يا بهرهبرداري از چه نمونههاي موفقي صورت گرفتهاست؟
مديركل بحران لرستان در پاسخ به اين پرسش ميگويد: طراحي پلها معمولا براساس دوره بارندگي 25ساله اخير انجام ميشود. اما از آنجا كه سيل 98در تاريخ 400ساله در لرستان بيسابقه بوده، طراحي پلها و مسيرهاي جديد را براساس اين دوره طراحي كرديم تا ميزان خسارات كمتر باشد.
شناسايي نقاط حادثهخيز در گيلان
سيل، زلزله، برف، رانش زمين و آتشسوزي جنگلها و مراتع ازجمله حوادثي است كه بارها و بارها در استان گيلان اتفاق افتاده و اين استان را جزو 5استان حادثهخيز كشور قرار داده. به همين دليل مديريت بحران استان مطالعه حوادث قبلي و برنامهريزي براي مقابله را در دستور كار قرار داد. بهعنوان مثال سال گذشته با شناسايي 20نقطه برفگير در استان و استقرار نيروهاي راهداري، راه ارتباطي با روستاها بسته نشد. مديركل بحران استانداري گيلان به همشهري ميگويد: در مقابله با حريق جنگلها، شهرستانهاي معين را مشخص كردهايم تا در زمان حريق از امكانات و تجهيزات آنان كمك بگيريم و آتشسوزي كمترين گستردگي را داشته باشد.
سيلخيز بودن استان گيلان و بهطور مشخص شهرستانهاي فومن، شفت، تالش و املش سبب شده تا برنامه عملياتي مديريت سيلاب در اين استان تدوين شود. برنامهاي كه با همكاري شركت آبمنطقهاي و ساير نهادها بهزودي به اجرا در ميآيد. در اين برنامه 164رودخانه از 254رودخانه اصلي و فرعي استان مورد مطالعه براي مهار سيل قرار گرفته است.
امير مرادي، شناسايي پلهاي در معرض آسيب و بازسازي آنها را يكي از عوامل كاهش خسارت مالي و جاني درصورت بروز سيل ميداند و ميگويد: تعدادي از پلها در دهه فجر امسال افتتاح ميشود و تكميل مابقي پلها نيز تا پايان امسال در دستور كار است.
لايروبي سد و رودخانهها، سمپاشي باغها در ارتفاعات منجيل و رودبار براي مقابله با هجوم ملخ مراكشي، راهاندازي سامانه هشدار در 6رودخانه جهنده و سيلابي، نصب 42شتابنگار زلزله در نقاط مختلف استان و جانمايي و اسكان اضطراري در زمان بروز حادثه از ديگر برنامههايي است كه در مديريت بحران استان گيلان براي كاهش خطرات بلاياي طبيعي پيشبيني شده است.
خراسان جنوبي و مقاومسازي خانههاي روستايي
زلزله، رگبار، سيلاب، خشكسالي، گرد و خاك، توفان و آفات نباتي ازجمله پر تكرارترين بلاياي طبيعي است كه استان خراسان جنوبي را در صدر استانهاي حادثهخيز كشور قرار دادهاست.
قرار گرفتن روي 2گسل نشان ميدهد كه در نيم قرن اخير، در اين استان 4زلزله ويرانگر اتفاق افتادهاست. زلزلههايي كه در عمق كم زمين رخ داده و به همين دليل موجب بروز خسارات مالي و جاني بسيار شده است. در اين شرايط نخستين راه مقاومسازي واحدهاي روستايي بهنظر ميرسد. اتفاقي كه هنوز در خراسان جنوبي جامه عمل نپوشيده و بهگفته مديركل بحران استانداري خراسان جنوبي هنوز نيمي از 88هزار واحد روستايي استان، مقاومسازي نشدهاست. محمدعلي آخوندي ميگويد: براي مقاومسازي واحدهاي روستايي 250ميليون تومان وام درنظر گرفته شده و اين امر با همكاري روستاييان محقق ميشود.
آخوندي از تدوين سند آمادگي و مقابله با بحران خبر ميدهد و به همشهري ميگويد: حوادث اولويتدار استان زلزله و سيل است. نقشه عملياتي و اجرايي براي همه حوادث تدوين و تامين اعتبار هم شدهاست و بهزودي مناقصه براي اجراي طرح برگزار ميشود.
مديركل بحران استانداري خراسان جنوبي خشكسالي و كمبود منابع آب در استان را نيز امري جدي ميداند و ادامه ميدهد: خشكسالي، مادر بلاياي طبيعي است. به آن زلزله خاموش ميگوييم و در خراسان جنوبي با خشكسالي هم دست به گريبان هستيم. يكي از گرمترين مناطق دنيا بين نهبندان تا كرمان است. درنظر داريم در اين محدوده آب انبار احداث شود.
توفان، صاعقه، آفات نباتي، آتشسوزي و فرونشست زمين نيز از ديگر بلاياي طبيعي است كه در خراسان جنوبي رخ ميدهد.
اقدامات پيشگيرانه براي مقابله با خطرات طبيعي به تجهيزات به روز نيز نياز دارد. موضوعي كه از ديدگاه محمدعلي آخوندي، در استان خراسان جنوبي با ضعف همراه است. ميگويد: ماشينهاو تجهيزات مديريت بحران استان بايد به روز شود تا بتوانيم در حوزه مقابله با سيلابهاي خاصي كه بهدليل اقليم اين استان رخ ميدهد، توانمند عمل كنيم. از سويي ديگر در كشورهاي پيشرفته، با ساخت كانالهاي زيرزميني در شهرهاي مستعد سيلاب، آب به خارج شهر هدايت ميشود و با مطالعه دقيق از اين روش هم ميشود براي كاهش خطرات سيلاب در استان استفاده كرد.
نوسازي سيستم سنجش آلودگي هوا در كرمان
سيل، توفان، تگرك، هجوم ملخ، صاعقه، ريزگردها، زمينلرزه و آتشسوزي در سالهاي اخير خسارتهاي بسياري به استان كرمان وارد كردهاست. با اين حال زلزله رتبه اول بلاياي طبيعي در اين استان را دارد. سيستم گسلي استان كرمان از لرزه خيزترين مناطق حاشيه دشت لوت محسوب ميشود و وقوع زمينلرزه در اين استان قابل پيشبيني و تعداد زلزلهها در منطقه يزدانشهر بهعلت فعاليتهاي معدني افزايش يافته است. بهگفته سعيدي، مدير بحران استان كرمان، 25سامانه گسلي در استان به آمادگي در برابر وقوع زلزله كمك ميكند. ناكافي و فرسوده بودن سيستمهاي سنجش آلودگيهوا در استان كرمان، باعث شده تا كسب اطلاعات دقيق ممكن نباشد و به تخصيص اعتبار براي نوسازي نياز باشد.
گلستان و ۱۳۰سيل در ۲ دهه اخير
در استان گلستان نيز در 2 دهه اخير بيشتر از 130سيل بزرگ و كوچك رخ داد كه سيلابهاي مهيب سالهاي 80و 81و سيل سال 97شاخصترين آن بود. رانش زمين هم با توجه به بافت خاك مناطق مختلف هر از گاهي در گوشه و كنار اين استان رخ ميدهد كه با خسارت مالي و جاني همراه است. گلستان روي كمربند زلزله قرار دارد و يكي از استانهاي لرزهخيز كشور نيز به شمار ميرود. خانههاي غيرمقاوم و كاهگلي در بافت روستايي مهمترين تهديد در برابر زلزله و سيل در اين استان به شمار ميرود. رئيس سازمان مديريت بحران كشور نيز به تازگي اعلام كرده كه استان گلستان، پايلوت اجراي لايروبي رودخانهها در كشور ميشود و ۳۰ ميليارد تومان و همچنين ماشينهاي مهندسي به اين استان اختصاص يافته است. لايروبي رودخانهها موجب كاهش آسيبها در مناطق شهري و روستايي ميشود.
پيشبيني، پيشگيري و مقابله با بلاياي طبيعي خسارت جاني و مالي را به حداقل ميرساند. اينطور كه مديران بحران استانهاي حادثهخيز كشور اظهار ميكنند، راهاندازي سيستم هشدار به موقع جوي، آمادهباش نيروهاي راهداري، شناسايي و ايمنسازي نقاط حادثه، طراحي و اجراي پروژههاي علمي مبتني بر تجربههاي گذشته، آموزش عمومي ازجمله مهمترين راهكارهاي كلي است. سيل و زلزله كه در اولويت بلاياي طبيعي استانهاي حادثهخيز طبقهبندي ميشود، با ساخت سيلبند، آبخيزداري مناطق كوهستاني وشيبدار و مقاومسازي ساختمانها خسارت جاني و مالي كمتري را متوجه استانها ميكند.