خوزنا : روش‌هاي معدوم‌سازي داروهاي غيرقابل مصرف
شنبه، 23 فروردین 1393 - 15:45 کد خبر:33753
رئيس مركز اطلاع‌رساني دارو و سموم معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي اهواز در خصوص راهكارهاي معدوم كردن داروهاي غيرقابل استفاده توضيح داد.
به گزارش خبرگزاري فارس از خوزستان، در بسياري از موارد پس از مراجعه به پزشك و دريافت دارو، داروهاي تجويز شده تا انتها مصرف نمي‌شوند.
گرچه تصور اشتباه نگهداري اين داروها در منزل براي روز مبادا بسيار خطرناك و نادرست است، اما شاهد هستيم كه جمع‌آوري و انبار داروها در خيلي از منازل در محلي به عنوان قفسه دارويي و يا جعبه‌هاي دارويي، در آشپزخانه و يا يخچال صورت مي‌گيرد.
با اين مقدمه يك سوال در ذهنمان تداعي مي شود كه چگونه مي‌شود داروهاي غيرقابل استفاده را معدوم كنيم؟ براي يافتن پاسخ با رئيس مركز اطلاع‌رساني دارو و سموم معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي اهواز گفت‌وگو كرديم.
فريده يونسي با بيان اينكه از آنجا كه داروخانه‌ها به هيچ عنوان مجاز به تحويل گرفتن داروي مصرف نشده از بيماران نيستند، تاكيد كرد: گاهي اوقات مراكز هلال احمر وظيفه جمع‌آوري اين داروهاي بدون استفاده را برعهده مي‌گيرند.
وي با بيان اينكه اگرچه داروها نقش موثري در درمان بسياري از بيماري ها دارند، اما زمانيكه ديگر نيازي به استفاده از آنها نيست، ضروري است براي جلوگيري از ضرررساني آنها به ديگران، داروها را به شكل مناسبي معدوم كرد، افزود: براي معدوم كردن داروهاي تاريخ گذشته و يا مصرف نشده روش‌هاي گوناگوني وجود دارد.
رئيس مركز اطلاع رساني دارو و سموم معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي اهواز گفت: در برخي كشورها روند مشخصي براي بازگرداندن دارو وجود دارد، اما از آنجاييكه در كشور ما اين سيستم وجود ندارد، ما مي‌توانيم از روش‌هاي ساده براي دور ريختن دارو از طريق زباله منزل استفاده كنيم.
وي با بيان اينكه داروها را بايد بدون خرد كردن قرص‌ها و كپسول‌ها، از بسته‌بندي اصلي خارج و با مواد ناخوشايندي همچون تفاله چاي يا قهوه مخلوط كرد، افزود: پس از مخلوط كردن اين داروها با مواد ذكر شده مخلوط را در كيسه پلاستيكي دربسته قرار داده و سپس داخل سطل زباله مي‌ريزيم.
يونسي همچنين در ادامه گفت: مخلوط حاصل را مي‌توانيم در قوطي حلبي خالي يا ديگر ظروف مشابه ريخته تا از نشت دارو يا ريختن آن به بيرون از سطل زباله جلوگيري كنيم.
وي با اشاره به اينكه بايد شربت‌ها و سوسپانسيون‌ها را در فاضلاب ريخته و بطري آنرا در زباله‌دان بيندازيم، اظهار كرد: حتما بايد قبل از دور انداختن بطري خالي دارو، دستور مصرف روي آن را براي جلوگيري از مصرف نابه‌جا مخدوش كرد.
رئيس مركز اطلاع‌رساني دارو و سموم معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي اهواز، در ادامه با بيان اينكه تعداد كمي از داروها هستند كه ممكن است ذاتاً خطرناك باشند و يا با مصرف تنها يك دوز در فردي كه دارو به او تعلق ندارد، كشنده باشند، تصريح كرد: براي جلوگيري از مصرف اين مواد توسط كودكان، حيوانات خانگي يا ديگر افراد، به محض اينكه ديگر مورد نياز نباشند، بايد سريعاً از طريق فاضلاب دور ريخته شوند.
وي گفت: براي نمونه چسب پوستي فنتانيل كه براي تسكين درد مصرف مي‌شود بايد به محض پايان مدت مصرف، آنرا داخل فاضلاب توالت انداخت تا از مصرف اتفاقي آن جلوگيري شود.
يونسي خاطرنشان كرد: همچنين از داروهاي اين دسته مي‌توان به مسكن‌هاي مخدر مانند فنتانيل، مورفين، بوپره نورفين، متيل فنيديت، مپريدين، ديازپام، متادون، هيدرومورفون، اكسي مورفون، اكسي كودون اشاره كرد.
وي در ادامه افزود: چنانچه شركت سازنده دارو، روشي را براي معدوم سازي دارو روي بسته‌بندي آن ذكر كرده است، بايد بر اساس آن عمل كرد.
اين داروساز با بيان اينكه نبايد داروها را براي دوستان خود پيشنهاد كنيد زيرا پزشك بر اساس سابقه بيماري شما دارو را براي خود شما تجويز كرده است، تاكيد كرد: دارويي كه براي شما موثر بوده است چه بسا براي ديگري خطرناك باشد.
يونسي با اشاره به اينكه اگر راه صحيح دور ريختن دارو را نمي‌دانيد از يك داروساز سوال كنيد، افزود: بر اساس ملاحظات زيست محيطي محققان، از آنجا كه تاكنون عارضه‌اي ناشي از باقيمانده دارو در محيط زيست انسان و خصوصاً آب ملاحظه نشده است، ريختن داروها در فاضلاب بلامانع است.
رئيس مركز اطلاع‌رساني دارو و سموم معاونت غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي اهواز گفت: در داخل اسپري داروهاي استنشاقي كه براي درمان بيماري‌هايي همچون آسم و بيماري انسدادي ريوي موجودند، موادي به نام پروپلانت وجود دارد و اين مواد گازهاي بي‌اثري مانند كلرو فلوروكربن هستند كه به عنوان حامل دارو محسوب مي‌شوند و آزادسازي آنها منجر به صدمه لايه اوزون خواهد شد، همچنين پوكه اين اسپري‌ها در صورتيكه سوراخ شوند و يا داخل آتش و يا كوره زباله سوز قرار گيرند، مي‌تواند خطرناك باشد كه نحوه صحيح انهدام اين پوكه‌ها را بايد از سيستم بازيافت زباله جويا شد.