خوزنا : در بافت تاريخي دزفول زخم‌هايي است كه...
یکشنبه، 16 آذر 1393 - 14:43 کد خبر:37110
دبير انجمن دوستداران و پژوهش‌گران شهرستان دزفول گفت: بافت تاريخي دزفول در نبود حمايت ملي جان مي‌دهد.
محمد آذركيش در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) ـ منطقه خوزستان ـ با بيان اين كه دزفول جزو معدود شهرهايي است كه همچنان بافت تاريخي وسيعي را در خود جاي داده است اظهار كرد: اين روزها از هر گوشه بافت تاريخي دزفول خبر تخريب و ساخت و ساز غير كارشناسانه به گوش مي‌رسد بافتي كه در آن بيش از يك صد اثر ملي به ثبت رسيده است.
وي افزود: با وجود اينكه بافت تاريخي دزفول يكي از ارزشمندترين بافت‌هاي تاريخي كشور است و قرن‌ها هويت معماري اصيل ايراني را در خود جاي داده است و در خود ده‌ها اثر ثبت ملي شامل ساباط‌ها، خانه‌ها، حمام‌ها، مساجد و گذرهاي تاريخي را جاي داده است و امكان بهره‌گيري از اين بافت در توسعه صنعت گردشگري منطقه شمال خوزستان به خوبي مهيا است اما تاكنون از اين ظرفيت استفاده شايسته‌اي نشده است.
او با اشاره به اين كه مشكلات عمده‌اي گريبان‌گير اين بافت تاريخي است گفت: نبود اعتبارات مناسب از سوي اداره كل ميراث استان خوزستان و جاي خالي توجه ملي به اين بافت ارزشمند سبب شده كه روزبه‌روز زخم‌هاي بيشتري بر آن وارد آيد.
آذركيش توضيح داد: در اين بافت، آجر كاري اختصاصي دزفول (خوون چيني) در خانه‌ها به وفور به كار گرفته شده است كه نشان از ذوق سرشار معماران دزفولي داشته است. اين بافت تاريخي با گذرهاي سرپوشيده‌اي به نام ساباط به هم متصل مي‌شود كه سال‌ها هويت معماري بومي اين منطقه را در برمي‌گيرند. نقوش زيباي آجري، قوس‌ها، طاق‌ها و معماري خاص آجري دزفول اين شهر تاريخي را ملقب به شهر آجر كرده است با اين وجود به همت سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري دزفول بيش از 40 ساباط در آن در سال‌هاي اخير مرمت شده اما ساباط‌هاي بسياري نيز بر اثر فرسودگي و كمبود اعتبارات لازم براي مرمت به طور كامل از بين رفته‌اند و ساباط‌هاي بسيار ديگري نيز وضعيت بحراني دارند.
او بيان كرد: در طي سال‌هاي اخير با گسترش تحقيقات و مطالعات در جامعه دانشگاهي و متخصصين بيش از گذشته ارزش‌هاي اين بافت تاريخي مشخص است با اين همه به دليل ناشناخته ماندن آن در سطح ملي برنامه‌ريزي و حمايت‌هايي متناسب با نياز آن تاكنون تحقق نيافته است.
دبير انجمن دوستداران و پژوهش‌گران شهرستان دزفول تصريح كرد: در كنار اين روند پژوهشي و مطالعاتي ميراث فرهنگي خوزستان و سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري دزفول كوشيده‌اند تا با توجه به قدمت و فرسودگي بناهاي بافت و نياز مبرم آن به مرمت بخش‌هايي از بافت قديم نظير ساباط‌ها، گذرها، حمام‌ها و خانه‌هاي تاريخي را بهسازي و احيا نمايند. اما حجم آثار ارزشمند دزفول نيازمند نگاهي جدي‌تر است. خانه‌هاي ارزشمندي مانند خانه تاريخي صنيعي، كاروان سراي بازار ، خانه تاريخي قلمبر، حمام مياندره و بسياري بناهاي ارزشمند در معرض نابودي و تخريب كامل قرار دارند كه مي‌تواند ضربه‌هاي جبران ناپذيري بر تاريخ و ميراث ايرانيان وارد نمايد.
وي خاطرنشان كرد: به عقيده بسياري از معماران بزرگ ايراني بافت دزفول نسبت به ساير بافت‌هاي تاريخي ايران منحصر به فرد است و همين امر دقت در مرمت و نگه‌داري آن را ضروري مي‌سازد.
او گفت: ويژگي‌هاي منحصر به فرد بافت تاريخي دزفول با ساير مناطق تاريخي ايران توپوگرافي خاص آن و وجود يك رودخانه در كنار آن همچنين واقع شدن در منطقه بلندي كه از زميني سخت شكل گرفته و به راحتي قابل كندن نيست. قرار گيري بافت قديمي دزفول روي اين سطح شيبدار است كه در مناطق مركزي ايران كمتر ديده مي‌شود. اصفهان، شيراز، كرمان، كاشان و شهرهاي مناطق حاشيه كوير و مركزي ايران بيشتر در دشت قرار دارند.
آذركيش اظهار كرد: سومين تفاوت و خاص بودن بافت تاريخي دزفول نوع خانه‌هاي اين بافت است كه از شاخصه‌هاي منحصر به فرد بودن اين بافت است چرا كه اين خانه‌ها حياط مركزي به اضافه سه چهار طبقه زير و روي زمين دارند. فضاهايي كه زير زمين قرار دارند به آن «شوادان» گفته مي‌شود.
وي توضيح داد: يكي از ارزش‌هاي بافت تاريخي دزفول با توجه به گذرهاي باريك ديوارهاي بلند خانه‌ها و مصالح آجري همخوان آجري با شرايط بومي منطقه دماي نسبتا مناسب‌تر آن در فصول گرم سال است كه گشت و گذار در آن را براي عابران قابل تحمل‌تر مي‌نمايد.
دبير انجمن دوستداران و پژوهش‌گران شهرستان دزفول تصريح كرد: بافت قديم دزفول اين ظرفيت را دارد كه نظير بافت‌هاي تاريخي شهرهايي نظير اصفهان، يزد، كاشان و ساير شهرهاي اصيل ايراني مقصد گردشگراني از سراسر كشور باشد. همچنين با توجه به گسترش شهر دزفول از 200 هكتار به بيش از 4400 هكتار شهرونداني كه در بافت قديم و تاريخي شهر زندگي نمي‌كنند مي‌توانند با گردش در اين بافت تاريخي با هويت اصيل شهر و معماري دزفول آشنا شوند.
وي ادامه داد: انجمن دوستداران و پژوهش‌گران شهرستان دزفول با هماهنگي اداره ميراث فرهنگي و سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري دزفول در اقدامي ابتكاري و به منظور آشنايي شهروندان و گردشگران با ظرفيت‌هاي گردشگري و هويت تاريخي و معماري شهر دزفول تاكنون چهار مسير مناسب عمومي گردش در بافت تاريخي دزفول را شناسايي نموده و گردش‌هايي به صورت رايگان برگزار مي‌نمايد كه با استقبال خوب شهروندان، علاقه‌مندان و گردشگراني از ساير شهرهاي استان مواجه شده است.
او اضافه كرد: با اين همه در هر بار گشتن در اين بافت شاهد تخريب بناهايي تازه يا دستكاري‌هايي توسط برخي مالكان بناها مشاهده مي‌گردد كه نشان از روند رو به فرسايش و عميق‌تر شدن زخم‌هاي اين ميراث گران‌بهاي بشري است.
آذركيش گفت: در صورتي كه با حمايت‌هاي ويژه مي‌توان با برنامه‌ريزي در چند مرحله و در فازهاي مختلف ضمن مرمت ويژه بناهاي ارزشمند در معرض نابودي طرح احياي محلات مختلف را به صورت اولويت‌بندي شده برنامه‌ريزي نمود.
او بيان كرد: علاوه بر آن با اختصاص كاربري‌هاي متناسب تعريف پياده‌راه‌ها، توقف تعريض برخي معابر و بهبود فاضلاب و روشنايي آن مي‌توان فضاي جذاب و دلنشيني را براي استفاده علاقه‌مندان به گردشگري و تاريخ كهن اين مرز و بوم فراهم كرد.