دكتر رضا ملك‌زاده درباره ضرورت توليد واكسن‌هاي مورد نياز كشور اظهار كرد: توليد هر واكسن داخلي براي عفونتهاي ويروسي و بيماري‌هايي كه افراد بايد در برابر آنها واكسينه شوند، يك موفقيت براي كشور است؛ چرا كه واردات واكسن، هزينه‌هاي سرسام آوري دارد و بسيار گران به دست مصرف كننده داخلي مي‌رسد. هزينه واكسيناسيون HPV براي هر فرد، 750 هزار تومان و نرخ استفاده از اين واكسن در كشور، 43 هزار دز است؛ بنابراين تحقيقات و تلاش‌ها براي توليد واكسن‌هاي موثر و با كيفيت كه اين هزينه‌ها را به شدت كاهش دهد، قابل حمايت هستند.

وي درباره اولويت‌هاي تعريف شده در توليد واكسن‌هاي داخلي گفت: اين اولويت‌بندي در كشورها از جمله ايران، از توصيه‌هاي سازمان بهداشت جهاني براي مقابله با بيماري‌هاي در حال شيوع، سياست‌هاي ملي سلامت و برنامه‌هاي كشوري واكسيناسيون، تبعيت و روند كاملا مشخصي را طي مي‌كنند. بر اين اساس توليد برخي واكسن‌ها در اولويت نخست قرار دارند و برخي ديگر در اولويت بعدي هستند. اما تلاش‌هاي علمي محققان داخلي براي توليد واكسن‌ها جزو هر اولويتي كه باشند، قطعا در پاسخ به نياز جامعه است و نمي‌توان حركت علمي دانشمندان كشور را متوقف كرد.

دو واكسنHPV ايراني به پيشرفت‌هاي قابل توجه در فرايند توليد رسيدند

معاون تحقيقات وزير بهداشت سپس به واكسن‌هاي HPV در حال توليد توسط پژوهشگران دو شركت دانش‌بنيان ايراني اشاره كرد و ادامه داد: واكسن ايراني دو ظرفيتي HPV (سروتيپ‌هاي 16 و 18 كه نقش عمده‌اي در بروز سرطان دهانه رحم دارند) مشابه سرواريكس است و در مراحل آزمايشات باليني و دريافت مجوز سازمان غذا و دارو است و با دريافت مجوز، احتمالا از ابتداي سال 98 وارد بازار مي‌شود و ديگر واكسن چهار ظرفيتي HPV (سروتيپ‌هاي 6 ، 11، 16 و 18) مشابه گارداسيل، در مرحله آزمايشات حيواني است و به پيشرفت 70 درصدي رسيده است.

وي افزود: از آن جا كه برنامه‌هاي تشخيصي ويروس HPV تحت پوشش بيمه قرار ندارد، ساخت واكسن بيماري، ضمن آن‌كه با كاهش قابل توجه هزينه‌ها، به نياز داخلي پاسخ خواهد داد، توليد آن را از انحصار شركت‌هاي سازنده دنيا (گارداسيل و سرواريكس) خارج خواهد كرد و از سوي ديگر يك سرمايه‌گذاري ارزي براي كشور محسوب مي‌شود؛ چرا كه اين واكسن دومين واكسن پرفروش دنياست و ما مي‌توانيم نياز برخي كشورها را تامين كنيم.

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهاني، HPV يا پاپيلوم انساني، هم‌اكنون شايعترين بيماري مقاربتي عصر حاضر است كه به دليل روابط محافظت نشده رخ مي‌دهد و مردان بيشترين عامل انتقال اين بيماري هستند و مهمترين عواقب ابتلا به اين ويروس، بروز سرطان دهانه رحم است.

دكتر ملك زاده به نتايجي از مطالعات مرتبط با شيوع HPV در كشور اشاره كرد و گفت: نتايج برخي تحقيقات انجام شده در ايران شيوع كلي اين ويروس در جمعيت زنان را حدود 4 تا 7 درصد تخمين مي‌زند.

وي در ادامه با اشاره به مطالعه‌اي كه در سال 1392 انجام شده و در آن، 30 هزار زن 30 تا 49 سال از جمعيت عادي 4 شهرستان كشور نمونه‌گيري شدند، گفت: نتايج اين مطالعه نشان داد نزديك به 3 هزار نفر HPV مثبت داشتند.

معاون تحقيقات وزير بهداشت گفت: همچنين در سال 2017 گزارشي از «ICO HPV INFORMATION CENTRE » در مورد وضعيت HPV در ايران با استناد به نتايج مجموعه‌اي از مطالعات در چندين شهر جمع‌آـوري و منتشر شد كه نتايج آن نشان مي‌دهد شيوع HPV در زنان مورد بررسي با سيتولوژي نرمال، 7.4 درصد است و حدود 2.8 درصد زنان در جمعيت عمومي، حامل 16/18HPV در ترشحات دهانه رحم بودند.

دكتر ملك‌زاده همچنين اضافه كرد: يك مرور سيستماتيك بر روي 14 مطالعه در ايران، شيوع HPV در بين زنان سالم در استان‌هاي مختلف ايران را 9.4 درصد اعلام كرده كه در اين ميان، شيوع 16HPV، 2.3 درصد و شيوع 18 HPV نيز 1.7 بوده است.

وي خاطرنشان كرد: آنچه از يافته‌هاي منتشره بر مي‌آيد، اين است كه تا كنون مطالعه فراگيري در كشور كه بتواند با حجم نمونه قابل تعميم، شيوع HPV را در زنان و گروه‌هاي مختلف سني نشان دهد، وجود ندارد و از سويي اغلب مطالعات در كشور در زمينه HPV در موارد سرطان و تعيين ارتباط آن صورت گرفته است؛ در حالي كه صورت ديگر بيماري، در زنان و مردان زير 30 سال است كه خود را با بروز زگيل‌هاي آنوژنيتال با تبعات بسيار فراوان نشان مي‌دهد.

دكتر ملك‌زاده همچنين يادآور شد: هم‌اكنون، زگيل‌هاي آنوژنيتال، توسط متخصصان زنان و متخصصان پوست بخوبي در بيماران مراجعه‌كننده، شناسايي شده و كاملا تحت درمان قرار مي‌گيرند.

بر اساس اين گزارش، سرطان دهانه رحم يكي از خطرناك‌ترين بيماري‌هايي است كه ابتلا به ويروس HPV يا پاپيلوم انساني علت اصلي آن است. علي رغم اين كه سرطان دهانه رحم قابل پيشگيري است، سالانه بيش از 500 هزار زن در سراسر جهان مبتلا به اين بيماري شده و بيش از 250 هزار زن جان خود را از دست مي‌دهند.

مرگ سالانه 370 زن مبتلا به سرطان دهانه رحم در ايران

معاون تحقيقات وزير بهداشت ، سرطان دهانه رحم را هفدهمين سرطان شايع در بين زنان ايراني دانست و با استناد به آمارهاي تخميني، مرگهاي ناشي از سرطان دهانه رحم در كشور را سالانه 370 مورد اعلام كرد.

اعلام نتايج دقيق‌ترين نظام ثبت سرطان دهانه رحم در ايران: بروز 1.78 درصدي بيماري در زنان

دكتر ملك‌زاده، همچنين از انجام جامع‌ترين و دقيق‌ترين ثبت سرطان دهانه رحم مبتني بر كل جمعيت ايران (پوشش بالاي 98 درصد) در سال 94 خبر داد و گفت: اين نظام جامع، ضمن ثبت 671 مورد سرطان دهانه رحم در كشور نشان داده است ميزان بروز بيماري در هر 100 هزار زن، 1.78 است و استان تهران با 164 مورد ( 2.36 در هر 100 هزار نفر) نخستين استان مبتلاست و پس از آن به ترتيب، استان‌هاي خراسان رضوي، فارس، مازندران، گلستان، اصفهان، كرمان، خوزستان، آذربايجان شرقي، كرمانشاه، البرز، گيلان، هرمزگان، آذربايجان غربي، اردبيل، سيستان و بلوچستان، بوشهر، همدان، خراسان شمالي، مركزي، كردستان، سمنان، خراسان جنوبي، لرستان، قزوين، چهارمحال و بختياري، كهگيلويه و بويراحمد و ايلام قرار دارند.

واكسيناسيون يك پيشگيري عالي از سرطان دهانه رحم است

دكتر ملك‌زاده با اشاره به اهميت پيشگيري از عفونت ويروس HPV، به عنوان يكي از راه‌هاي ابتلا به سرطان دهانه رحم و شيوع آن، ضمن تاكيد بر اصلاح رفتار و سبك زندگي براي پيشگيري از هر نوع بيماري و در اين خصوص، اصلاح رفتارهاي جنسي بويژه پرهيز از ارتباطات جنسي محافظت نشده با شركاي متعدد، افزود: واكسينه شدن البته در صورتي كه افراد از نظر پزشك و مراقبان بهداشتي، واجد شرايط واكسن باشند، يك پيشگيري عالي است؛ اما بايد گفت واكسينه شدن تابع سياست و دستورالعمل‌هاي بهداشتي كشورهاست. اين واكسن در برخي كشورها از سن 9 سالگي تزريق مي‌شود و در ايران، از سن 12 سالگي. سازمان بهداشت جهاني توصيه مي‌كند اين واكسن به افراد زير 26 سال تزريق شود و كشورها آن را در برنامه واكسيناسيون خود بگنجانند. علت تزريق زودهنگام واكسن نيز، كاملا مبناي پزشكي داشته و آن، ضرورت ايجاد مصونيت بموقع در برابر بيماري، در جريان واكسيناسيون است.

وي با بيان اين كه عفونت HPV كه عمدتا مردان عامل انتقال آن هستند، در اغلب موارد توسط سيستم ايمني پاكسازي مي‌شود، گفت: اگر بدن نتواند عفونت ويروس را پاك كند، پايداري طولاني مدت ويروس در بدن ممكن است منجر به بروز سرطان دهانه رحم شود. بنابراين انجام واكسيناسيون يك راه پيشگيري موثر در برابر سرطان دهانه رحم است.

كاهش بروز بدخيمي‌ها در زنان كمتر از 50 سال با واكسيناسيون HPV

معاون تحقيقات وزير بهداشت گفت: مطالعات نشان مي‌دهد كه واكسيناسيون HPV در درازمدت، باعث كاهش 98 درصدي موارد بدخيمي‌ها در زنان كمتر از 50 سال مي‌شود. همچنين برنامه‌هاي غربالگري زنان باعث كاهش 30 درصدي بدخيمي‌هاي مهاجم در زنان بالاي 50 سال مي‌شود. با ادغام اين دو رويكرد، مي‌توان تا 81 درصد از بروز بدخيمي‌ها كاست.

وي افزود: شواهد مطالعات منتشره نشان داده است كه واكسيناسيون از ايجاد ضايعات دهانه رحم در زنان جوان بويژه افراد 15 تا 26 سال محافظت مي‌كند. اين شواهد حاصل 26 مطالعه بر روي 73 هزار و 428 هزار زن عمدتا زير 26 سال در تمام قاره‌ها بوده كه طي 8 سال انجام شده است و اثرات و ايمني واكسن را بر پيش سرطان دهانه رحم و عفونت HPB 16/18 مورد بررسي قرار داده‌اند و با اطمينان بالايي از عدم افزايش عوارض ناخواسته جدي ناشي از واكسن خبر مي‌دهند. البته تزريق واكسن به زنان باردار ممنوع است و بايد كاملا زير نظر پزشك انجام شود.

دكتر ملك‌زاده گفت: بر اساس مطالعات انجام شده، در صورتي كه ميزان پوشش واكسيناسيون HPV در بين زنان جوان تا 70 درصد باشد، كاهش قابل ملاحظه بروز سرطان دهانه رحم مورد انتظار است.

وي يادآور شد: واكسنHPV از ذرات شبه ويروس تهيه مي‌شود و حاصل فناوري نوتركيب است. اين ذرات فاقد هر گونه محصول بيولوژيك زنده با DNA هستند و قدرت بيماري‌زايي ندارند و بنا بر مطالعات علمي فراوان و تاييديه سازمان بهداشت جهاني واكسن موجود براي ويروس HPV ايمني، كارايي و اثربخشي عالي دارند.

نقش بسيار مهم غربالگري در پيشگيري و تشخيص زودهنگام سرطان دهانه رحم

معاون وزير بهداشت همچنين درباره پيشگيري از سرطان دهانه رحم، اظهار كرد: انجام تست غربالگري سرطان دهانه رحم براي افراد واجد شرايط و در معرض خطر مانند افراد داراي فعاليت جنسي، نقش بسيار مهمي در پيشگيري، تشخيص و درمان زودهنگام بيماري دارد. چرا كه كشف و شناسايي سلول‌هاي پيش سرطاني كه بخشي از غربالگري سرطان دهانه رحم است، مي‌تواند بسيار كمك كننده باشد.

معاون تحقيقات وزير بهداشت افزود: هم اكنون، غربالگري سرطان دهانه رحم توسط متخصصان زنان كشور بخوبي در حال انجام است و در آينده شاهد ثبت دقيق‌تر ميزان بروز اين سرطان در كشور خواهيم بود.

وي يادآور شد: از آن جا كه مشاهده زگيل تناسلي يا ابتلا به ويروس HPV لزوما به معناي ابتلا به سرطان دهانه رحم نيست، بنابراين تست غربالگري سرطان دهانه رحم پيش از هر گونه اطمينان و يا نگراني لازم است. افرادي كه غربالگري سرطان دهانه رحم را انجام داده و از عدم ابتلا به آن مطمئن شده‌اند، خطر ابتلا به اين سرطان در آينده نزديك براي آنها كم است، اما انجام تست‌هاي مجدد تا وقتي فعاليت جنسي دارند، ضروري است؛ چرا كه خطر كم و بيش وجود دارد.

اطلاع‌رساني در خصوص پيشگيري از بيماريHPV هر سال، 13 اسفند ماه همزمان با روز جهاني آگاهي از HPV صورت مي‌گيرد، اما در برنامه «ماه عسل» به سونامي اين بيماري در ايران طي سال‌هاي آينده اشاره و موجب موضع گيري‌هايي در اين خصوص شد.

بدون اتكا به نتايج مطالعات فراگير، چگونه مي‌توان از سونامي يك بيماري سخن گفت؟

معاون تحقيقات وزير بهداشت، ضمن تاكيد بر پرهيز رسانه‌ها بويژه رسانه ملي در اعلام ميزان شيوع بيماري‌ها و پيش‌بيني اپيدمي آنها در آينده توسط افراد غيرمتخصص از سويي و لزوم خودداري از به‌كارگيري توصيفاتي همچون «سونامي» براي شيوع بيماري‌ها بدون اتكا به اسناد مطالعاتي و علمي مورد تاييد، گفت: خوشبختانه كشور ايران در حوزه تحقيقات علوم پزشكي و نظام ثبت بيماري‌ها بويژه ثبت سرطان به دستاوردهاي بسيار مهم بين‌المللي رسيده است كه نمونه اخير آن تهيه نخستين گزارش «ثبت سرطان مبتني بر كل جمعيت ايران» بود كه براي انتشار در معتبرترين مرجع جهاني «سرطان در پنج قاره» مورد تاييد قرار گرفت و نشان داد كه ايران در حوزه ثبت سرطان همپاي كشورهاي پيشرفته دنيا توانسته يكي از با كيفيت‌ترين و دقيق‌ترين گزارشات ثبت سرطان دنيا را ارائه دهد.

دكتر ملك‌زاده، نتايج ثبت سرطان دهانه رحم را يكي از بخش‌هاي نظام ثبت سرطان دانست و افزود: وقتي كشور ما داراي چنين توانايي علمي و تحقيقاتي در حوزه پزشكي است، انتظار مي‌رود كه موضوعات مهم مرتبط با بيماري‌ها را دستخوش حواشي بي‌فايده كه هيچ ثمري براي مردم ندارد، نكنيم.

بر اساس اعلام معاونت تحقيقات وزارت بهداشت، ويروس HPV يا پاپيلوم انساني، بيش از 100 نوع يا سوش مختلف دارد. بيش از 80 درصد افراد مبتلا به HPV علائم قابل مشاهده‌اي در بدن ندارند و تعداد كمي داراي علائم هستند. مهمترين علامت ابتلا به ويروس HPV ايجاد زگيل در نواحي از بدن مانند دست، پا، سر و گردن و نيز در ناحيه تناسلي است. اكثر عفونتهاي HPV به مرور زمان برطرف مي‌شوند يا به دليل ضعيف شدن در بدن تاثير نمي‌گذارند؛ اما اگر بدن نتواند عفونت ويروس را پاك كند، پايداري طولاني مدت ويروس در بدن ممكن است منجر به تغييرات پيش‌سرطاني شود كه در صورت عدم درمان برخي از اين تغييرات با گذشت زمان به سرطان از جمله سرطان دهانه رحم، سرطان آلت تناسلي، سرطان مقعد، سرطان دهان، سرطان زبان، سرطان گلو و برخي از ديگر سرطان‌ها (عمدتا بسته به رفتارهاي جنسي) تبديل مي‌شوند.