خوزنا : فعلا خبري از كتاب درسي جديد نيست
یکشنبه، 12 آبان 1398 - 17:23 کد خبر:85662

معاون طراحي، تاليف و توليد مواد رسانه‌هاي يادگيري سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي درباره توليد كتاب‌هاي جديد گفت: فعلا كتاب جديد نداريم. كتاب‌هاي توليد شده بايد بر اساس نظارت و پايش مراقبت شوند. شايد بعد از پيمودن مسير تحول و برنامه ريزي‌هاي درسي جديد، كتاب‌هاي تازه‌اي توليد شوند اما بايد در سال‌هاي آتي منتظر آن باشيم.

ايسنا:حسن ملكي  با اشاره به ماموريت‌هاي اين معاونت تازه تاسيس سازمان پژوهش و برنامهريزي آموزشي اظهار كرد: برونسپاري تاليف كتاب‌هاي درسي و جلب مشاركت افراد و گروه‌هاي بيرون از سازمان از جمله سياست‌هايي است كه در دوره مديريتي جديد به صورت جدي دنبال مي‌كنيم.

وي افزود: اگر بخواهيم جلب مشاركت افراد بيرون از سازمان و ترويج فرهنگ برونسپاري تاليف كتب و عمل به آن را به صورت مطلوب و منطقي پيش ببريم بايد حوزه‌هاي تربيت و يادگيري استانداردهاي شفافي را در ارتباط با اهداف برنامه درسي، محتوا، روش‌هاي تدريس و شيوه‌هاي ارزشيابي توليد كنند. در واقع بايد استانداردهاي مشخص و شفافي توليد و به نقشه راهي براي مولفان و توليدكنندگان جديد كتب و مواد رسانه‌هاي يادگيري تبديل شود.

معاون طراحي، تاليف و توليد مواد رسانه‌هاي يادگيري سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي ادامه داد: اقدام ديگري كه حوزه‌هاي تربيت و يادگيري را در اين كار مهم ذي مدخل مي‌كند ارزيابي بعد از توليدات است. يعني همين حوزه‌هاي تربيت و يادگيري بايد يك كتاب درسي توليد شده را ارزيابي كنند و بر آن صحه بگذارند كه با استانداردهاي توليد شده انطباق دارد.

ملكي با بيان اينكه بخش معاونت تاليف و توليد مواد و رسانه‌هاي يادگيري، مديريت اصلي اين كار را در دست خواهد داشت گفت: در صورت تصويب در سازمان، بايد براي برونسپاري تاليف كتب درسي و جلب مشاركت گروه‌هاي مختلف و داوطلب، دستورالعمل و شيوه نامه شفافي را توليد كنيم. اگر نخست استانداردهاي حوزه تربيت و يادگيري و دوم شيوه نامه برونسپاري تاليف كتاب و توليد مواد رسانه‌هاي يادگيري با دقت لازم و كارشناسي دقيق توليد شود اين دو سند مهم، دو نياز نرم افزاري ما را تامين خواهند كرد.

وي افزود: در بخش طراحي و توليد مواد رسانه‌هاي يادگيري علاوه بر تهيه شيوه نامه مربوطه بايد فرهنگ سازي لازم نيز به عمل بيايد، زيرا كار مربوط به كل كشور است. بايد از طريق گروه‌ها و كميته‌هايي كه تشكيل خواهد شد در سطح ملي و با كمك گرفتن از ادارات كل استان‌ها فرهنگ اين كار تقويت و مشخص شود ماهيت اين كار چيست.

 

به دنبال تمركززدايي از نظام برنامه‌ريزي درسي نيستيم

معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي با تاكيد بر اينكه البته مقصود ما هرگز اين نيست كه از نظام برنامه ريزي درسي تمركززدايي كنيم گفت: نظام تعليم و تربيت جمهوري اسلامي هرگز نمي‌تواند و نبايد از تمركز در برخي امور فاصله بگيرد زيرا اسناد بالادستي با توجه به فلسفه آموزش و پرورش معيني تحت عنوان آموزش و پرورش مبتني بر انديشه اسلامي توليد شده است. اسناد بالادستي مبناي همه فعاليت‌ها و برنامه‌ريزي درسي خواهد بود و يكسري خط قرمزها وجود دارد كه بايد براي مراقبت از آنها در برونسپاري تاليف كتب درسي، حساسيت بالايي داشته باشيم.

ملكي ادامه داد: بايد از مرز نظام ارزشي و اعتقادي خودمان صيانت كنيم مبادا در اين رابطه چه عمدا و چه سهوا دچار سهل انگاري شويم بنابراين تمركززدايي را دنبال نمي‌كنيم بلكه معتقديم بايد بين دو چيز در نظام تعليم و تربيت يك توازن و تعادل برقرار كنيم؛ از يك سو صيانت از نظام ارزش‌ها و از سوي ديگر مواجهه با واقعيتي به نام ذخيره‌هاي علمي و فرهنگي در همه استان‌هاي كشور است.

وي با بيان اينكه در هر استاني در رشته‌هاي مختلف از جمله علوم تربيتي و برنامه ريزي درسي متخصصاني تربيت شده‌اند و بايد به آنها به عنوان نعمت الهي و نخبگاني بنگريم گفت: بايد از ظرفيت نخبگاني بهره مند شويم كه در اين بين رعايت حد و مرز در ايفاي نقش‌ها بايد مورد توجه قرار بگيرد.

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي افزود: در كميسيون بررسي راهكارهاي توسعه و تعميق مشاركت در توليد بسته‌هاي يادگيري، چند ضرورت براي اين كار مطرح شد؛ نخست آنكه استفاده از ظرفيت علمي و آموزشي گروه‌ها و اقشار گوناگون نخبگاني مهم است و اگر از اين ظرفيت بهره مند نشويم مغبون مي‌شويم. 

ملكي افزود: ضرورت دوم ايجاد امكان و فرصت براي دادن حق انتخاب به مدارس كشور است. چه اشكالي دارد آرام آرام كار را به سمتي ببريم كه مثلا مدارس در درس علوم با سه كتاب متنوع روبرو باشند، نه اينكه فقط يك منبع و كتاب داشته باشند؟. اين كتاب‌ها در شيوه نگارش و نحوه ذكر مثال ها و... متفاوت اند اما در كليات پيام يكسان هستند.

اجازه دهيم افراد خلاق وارد ميدان شوند

وي با بيان اينكه بايد اجازه دهيم افراد خلاق وارد ميدان شوند گفت: بين انقباض منطقي و انبساط ضروري تعادل برقرار كنيم. انقباض مربوط به اصالت‌ها و انبساط مربوط به امور متغيري است كه مي‌توانيم به آن دسترسي داشته باشيم. ضرروت سوم ايجاد جاذبه بيشتر نسبت به استفاده از بسته‌هاي يادگيري به دليل انتخابي بودن آنهاست. ايجاد جاذبه محصول ميدان عمل وسيع است، زيرا همه آدم‌ها توانمندي يكساني ندارند.

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي ادامه داد: چهارمين ضرورت كاهش بار سنگين روي دوش كارشناسان گروه‌هاي آموزشي خودمان در بخش تاليف كتاب است. اين بار بسيار سنگين است. كارشناسان لايقي داريم ولي ظرفيت ذهني و زماني محدودي دارند و فرصتي براي انديشه ورزي و فكر كردن به مسائل كلي تر پيدا نمي‌كنند.

 

احتمال توليد كتاب‌هاي درسي مكمل

ملكي در ادامه در پاسخ به اينكه آيا قرار است در قالب بسته‌هاي يادگيري، كتاب‌هاي درسي مكملي تاليف شوند؟ گفت: اكنون در مرحله ايده پردازي قرار داريم. اين موارد جزو برنامه‌هاي ماست كه بايد در نهايت در شوراهاي عالي سازمان پژوهش تصويب شود تا به اجرا در بيايد. در خود اين برنامه درسي ملي كه سند معتبر ماست و همينطور در ساير اسناد بالادستي چون سندتحول بنيادين مواردي وجود دارد كه به طور مشخص مي گويد بايد قدري به سمت كاهش تمركز در توليد محتوا برويم.

وي افزود: اگر به سمت كاهش تمركز برويم چند حالت ممكن است پيش بيايد. نخست اينكه به جاي تاليف يك كتاب، چند كتاب در يك درس تاليف و به سمت تنوع تاليفات حركت كنيم كه همگي بر پايه يك استاندارد مصوب هستند. حالت دوم اين است كه علاوه بر كتاب درسي، فرصت‌هايي ايجاد كنيم تا افرادي كه غير از كتاب درسي در ساير مواد و رسانه ها چون فيلم آموزشي، كتاب روش تدريس معلم و تاليف كتاب كار دانش آموز آمادگي دارند اقدام به توليد بسته كنند.

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي با بيان اينكه امكان ديگر اين است كه درصد مشخصي از برنامه ريزي درسي و انتخاب محتوا را در صورت كسب آمادگي‌هاي لازم به معلمان بسپاريم اظهار كرد: برنامه درسي ملي اجازه مي‌دهد كه اين شيوه را قدري گسترش دهيم.

ملكي اضافه كرد: توسعه سياست چندتاليفي و زمينه سازي براي مشاركت فعال استان‌ها، معلمان، مربيان، افراد و تشكل‌هاي ذي علاقه و ذي صلاح با تاكيد بر بخش غيردولتي در توليد، تكميل و غني سازي مواد و منابع متنوع يادگيري در چارچوب سياست‌هاي آموزش و پرورش در برنامه درسي ملي مورد تاكيد قرار گرفته است.

نظارت و پايش بر كتب نونگاشت

وي با بيان اينكه كار شروع شده و زمان پايان آن بستگي به زمان انجام مطالعات و تحقيقات پشتيبان دارد، درباره بازنگري در كتب درسي از سال ۱۴۰۱ به بعد گفت: كتب درسي تا پايان دوره متوسطه، تا سال گذشته جديدالتاليف شدند و كتاب‌هاي نو محسوب مي‌شوند. ما در اين مدت يك كار نظارت و پايش را انجام مي‌دهيم و معنايش اين است كه كتاب ها بر اساس يك نظام برنامه ريزي همسو تدريس شوند. نظارت بر اجرا در حال انجام است كه با توجه به گستره ملي و تعداد استان‌ها كار عظيمي است. پايش، مكمل نظارت است.

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي اضافه كرد: در يك كلام بايد هم رصد كنيم و هم از كتب درسي توليد شده مراقبت كنيم. دومين برنامه در دوره بازنگري آن است كه سندتحول بنيادين را كه برنامه درسي ملي بر اساس آن توليد شده را عملياتي كنيم كه يك رسالت مهم و ضروري است و تا كنون به صورت مطلوب انجام نشده است. يعني بايد بر پايه اسناد تحولي در هر يك از حوزه هاي تربيت و يادگيري و هريك از زمينه‌هاي درسي، الگوهاي تدوين و طراحي برنامه درسي و استانداردهاي لازم را توليد كنيم.

ملكي تاكيد كرد: انحرافي در اجراي برنامه درسي ملي به وجود نيامده بلكه فعاليت كامل صورت نگرفته است. اگر برنامه‌هاي درسي بخواهند بر مباني برنامه ريزي درسي مبتني شوند بايد اين رابطه داراي الگو باشد كه اكنون جاي آن به عنوان حلقه مفقوده خالي است.

 

توليد قلاب‌هاي مفهومي ميان برنامه‌هاي درسي و اسنادبالادستي

وي با بيان اينكه بايد برنامه هاي درسي با قلاب‌هاي معناداري به اسناد تحولي متصل شوند اظهار كرد: اكنون توليد اين قلاب‌هاي مفهومي بين برنامه‌هاي درسي و اسناد بالادستي از مهمترين كارهاي فعلي سازمان است.

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي ادامه داد: برنامه ديگر، آماده سازي معلمان به صورت خاص است. ما بايد آنها را به طرق مختلف و با استفاده از روش‌هاي گوناگون آماده كنيم. اراده قوي براي انجام اين كارها وجود دارد و زمينه براي انجام اين امور فراهم است.

ملكي درباره توليد كتاب‌هاي جديد نيز گفت: فعلا كتاب جديد نداريم. كتاب هاي توليد شده بايد بر اساس نظارت و  پايش مراقبت شوند. شايد بعد از پيمودن مسير تحول و برنامه ريزي هاي درسي جديد، كتاب‌هاي تازه‌اي توليد شوند اما بايد در سال‌هاي آتي منتظر آن باشيم.

 

معيار اصلي درباره حجم و محتواي كتب درسي، ارزيابي علمي است

وي درباره حجم كتابهاي درسي نيز گفت: درباره كتاب‌هاي درسي بايد به وسيله ارزشيابي علمي، قضاوت كرد. همواره كتب درسي مورد داوري و قضاوت افراد عام متخصص و غيرمتخصص بوده است، اما معيار اصلي درباره حجم و محتوا، ارزيابي علمي است. بر اساس ارزشيابي علمي، در باره حجم و محتوا و ... تصميم گيري مي‌شود و زبان صادق داروي همين است نه موارد ديگر.

وي افزود: قصد داريم ارتباط مان را با جامعه تقويت كرده و علت تغييرات را بگوييم. حرف زدن با مردم ضرر ندارد و باعث تقويت ارتباط مي‌شود.

 

علت ناكارآمدي آموزش زبان انگليسي در مدارس

معاون سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي همچنين درباره علت ناكارامدي آموزش زبان انگليسي در مدارس گفت: معتقدم اگر بخواهيم به همين امور و موارد مشابه بپردازيم و داوري كنيم زماني مي‌توانيم به درستي پاسخگو باشيم كه نظام ارزشيابي ما به صورت علمي اجرا شود، براي همين براي ضعف زبان انگليسي چند علت مي‌توان برشمرد؛ يك علت روش‌هاي نامناسب توليد محتواست، ديگري زبان بيگانه بودن و عدم انس و الفت با فرهنگ مردم است. وجود معلمي كه نمي‌تواند بدرستي تدريس كند نيز يك علت ديگر است اما اينكه در عمل هركدام چه سهمي دارند بايد در قالب مطالعات علمي دنبال شود.