ويتامين دي يكي از فاكتور‌هاي مهم در رشد استخوان به شمار مي‌رود. كمبود آن باعث كاهش جذب كلسيم و نرمي استخوان شده و ريسك شكنندگي استخوان را افزايش مي‌دهد.
به گزارش تسنيم، كمبود و عدم كفايت ويتامين دي تقريبا در ۳۰ تا ۵۰ درصد جمعيت دنيا شايع است كه البته ميزان شيوع آن در مناطق جغرافيايي و شرايط مختلف تغذيه‌اي و آب و هوايي متفاوت است. با وجود پيشرفت‌هاي پزشكي، كمبود اين ويتامين هنوز به صورت اپيدمي وجود دارد.۵۰ تا ۹۵ درصد ويتامين دي موجود در بدن با تابش نور خورشيد به پوست و مابقي آن از طريق غذا و مكمل‌هاي دارويي تامين مي‌شود.
پژوهشي كه در خصوص "تعيين ميزان شيوع كمبود ويتامين دي در بيماران مراجعه كننده به آزمايشگاه مركزي فرديس كرج" توسط تيم پژوهشگران متشكل از ستاره نادعلي‌پورگوير (كارشناس ارشد بيوشيمي باليني)، ابراهيم جوادي (دكتراي بيوشيمي باليني)، زهرا يزدان‌يار (كارشناس علوم آزمايشگاهي)، مسعود شريف (كارشناس ارشد بيو شيمي باليني) و مريم سرورطاهرآبادي (كارشناس ارشد بيوشيمي باليني) با جامعه آماري ۱۰۰ نفر كودك دختر و پسر در سنين ۱ تا ۱۳ سالگي، ۴۰۰ نفر زن ومرد در سنين ۱۴ تا ۴۵ سالگي و تعداد ۵۰۰ نفر زن و مرد در سنين بالاي ۴۵ سالگي صورت گرفته، مطرح مي‌كند: «افراد همسن، ولي در جنس مخالف از لحاظ كمبود شديد در وضعيت‌هاي متفاوتي به سر مي‌برند. به‌طوري كه در دختران و زنان كمبود شديد ويتامين دي نسبت به پسران و مردان شايع‌تر است. در كودكان دختر كمبود شديد ويتامين دي به ميزان ۳.۵ برابر و در زنان بالاي ۴۵ سال نسبت به مردان در اين سن، كمبود شديد ويتامين دي ۱.۵ برابر شايع‌تر است.»
محققان مي‌گويند: «منابع غذايي حاوي ويتامين دي در سراسر دنيا محدود بوده و مواد غذايي غني شده با ويتامين دي نيزداراي مقادير ناكافي از اين ويتامين هستند؛ بنابراين اغلب افراد، ويتامين دي مورد نياز خود را از طريق قرار گرفتن در معرض نور خورشيد تامين مي‌كنند. از آنجا كه عوامل زيادي از قبيل: زمان قرارگيري در معرض نور خورشيد، سن، رنگ، پوست، فصل و نوع پوشش در ميزان دريافت تابش نور خورشيد تاثير مي‌گذارند بنابر اين افرادي كه در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرند نيز داراي مقادير ناكافي از ويتامين دي هستند.
كمبود ويتامين دي باعث مشكلات استخواني در كودكان و بزرگسالان شده و زمينه ساز ايجاد راشيتيسم در كودكان و استئومالاسي و استئوپورز در بزرگسالان است. به‌طوري كه وقتي كمبود آن مزمن و شديد مي‌شود، مينراليزه شدن ماتريكس استخوان تازه تشكيل شده به خوبي صورت نگرفته و منجر به ايجاد مشكلات استخواني از جمله راشيتيسم در كودكان و استئومالاسي در بزرگسالان مي‌شود.
كمبود متوسط تا شديد ويتامين دي يك ريسك فاكتور براي بيماري‌هاي قلبي عروقي محسوب مي‌شود؛ علاوه بر اين ويتامين دي در تنظيم حجم و فشارخون نقش داشته و كمبود آن با فعال كردن سيستم رنين_آنژيوتانسين_آلدوسترون باعث افزايش فشارخون و در نتيجه هيپرتروفي بطن چپ مي‌شود.»
يافته‌ها نشان مي‌دهند: «كمبود اين ويتامين مي‌تواند موجبات نارسايي احتقاني قلب و عروقي مزمن را فراهم آورد، همچنين عدم دريافت ويتامين دي و كلسيم اثرات منفي بر متابوليسم گلوكز داشته و باعث ايجاد قندخون بالا مي‌شود. از ديگر عوارض كمبود ويتامين دي مي‌توان به چاقي اشاره‌كرد. افسردگي، فيبروميالژيا، بيماري‌هاي تحليل دهنده اعصاب مانند آلزايمر از عوارض ديگر كمبود طولاني مدت ويتامين دي است.
تحقيقات جديد نشان داده است كه كمبود ويتامين دي در هفده‌گونه مختلف سرطان از جمله سرطان پستان، سرطان پروستات و سرطان كولون، بيماري‌هاي خودايمني، سكته مغزي، نقص‌هاي مادرزادي و بيماري‌هاي پريودنتال نقش دارد.»
جوادي و همكارانش مي‌گويند: «كمبود ويتامين دي در دختران در مقايسه با پسران همسن شيوع بيشتري دارد. چاقي يكي از عوامل موثر در كمبود اين ويتامين است. كمبود ويتامين دي در افراد چاق دو برابر افراد نرمال است. افرادي كه كمتر در معرض تابش نور خورشيد قرار مي‌گيرند و از رژيم غذايي متعادل نيز استفاده مي‌كنند داراي مقادير كافي از ويتامين دي هستند.
نور خورشيد يكي از فاكتور‌هاي اصلي سنتز ويتامين دي است و ويتامين دي موجود در مواد غذايي غني شده و مكمل‌هاي ويتامين به تنهايي قادر به تامين مقدار كافي از ويتامين دي نيستند.»
در نتايج اين پژوهش آمده است: «اگرچه كمبود شديد ويتامين دي در زنان بيشتر از مردان است، ولي نتايج به دست آمده از مطالعه حاضر نشان مي‌دهد كه كمبود اين ويتامين در مردان هم شيوع نسبتا بالايي دارد و اين امر بيانگر اين است كه داشتن پوشش علت اصلي كمبود ويتامين دي در زنان ايراني نيست بلكه سبك زندگي و نوع رژيم غذايي نيز مي‌تواند ميزان اين ويتامين را تحت تاثير قرار دهد.»
اين پژوهش در شماره سوم نشريه دانشگاه علوم پزشكي البرز منتشر شده است.