خوزنا : درمان بيماري انگلي كبد با عصاره بلوط
چهارشنبه، 18 دی 1398 - 20:31 کد خبر:86250
تحقيقات مختلفي كه امروزه به‌صورت روزافزون روي تأثيرات گياهان دارويي انجام مي‌شود، به‌طور مرتب ابعاد تازه‌اي را از قدرت شفابخش اين گياهان فاش مي‌سازد. در تحقيقي كه در همين راستا انجام شده است، محققان كشور عصاره گياه بلوط را براي كنترل يك بيماري انگلي مهم به كار گرفته‌اند.
ايسنا: "هيداتيدوزيس"، يكي از بيماري‌هاي خطرناك جهان است كه به‌واسطه مرحله لاروي كرم پهن انگلي به نام «اكينوكوكوس گرانولوزوس» در بافت ريه، كبد و حتي مغز ايجاد مي‌شود.
اين بيماري در اكثر نقاط دنيا ازجمله ايران ديده مي‌شود و جوامع درگير را ازنظر بهداشتي و اقتصادي محتمل خسارات زيادي مي‌كند. سگ و سگ‌سانان ميزبان نهايي انگل فوق محسوب شده و انسان به‌عنوان ميزبان تصادفي، ممكن است طي خوردن آب، سبزي‌ها و مواد غذايي آلوده به تخم انگل، مبتلا شود.
اگرچه فرم بالغ اين انگل در ميزبان اصلي، تهديدكننده حيات نيست، اما لارو آن در ميزبان واسط با ايجاد كيست در بافت‌هاي مختلف مي‌تواند موجب بيماري شديد و حتي مرگ شود.
آغاز اين بيماري به بيان متخصصان، علائم خاصي به همراه ندارد، اما با گذشت زمان و بسته به محل و اندازه كيست، علائم باليني آن هم بروز مي‌كند. در كيست‌هاي كوچك و غير فعال، استفاده از داروهاي خانواده بنزيميدازول، راه‌كار درماني مطلوبي است، اما در درمان كيست‌هاي بزرگ و فعال، جراحي به‌عنوان استراتژي ارجح محسوب مي‌شود.
اما طي جراحي، ممكن است پاره شدن كيست‌هاي ايجادشده توسط اين بيماري انگلي، خود موجب ايجاد آلودگي‌هاي جديد و درگيري ارگان‌هاي مجاور شود. به همين دليل در زمان جراحي، از مواد شيميايي خاصي مثل نمك هايپرتونيك ۲۰ درصد، نقره نيترات و فرمالين با هدف كاهش خطر انتشار محتويات كيست‌ها استفاده مي‌شود كه خود خالي از خطر نيستند.
براي حل اين مشكل، محققاني از دانشگاه علوم پزشكي لرستان و دانشگاه علوم پزشكي بم، پژوهشي را انجام داده‌اند كه در آن عصاره گياه بلوط براي نخستين بار به‌عنوان يك ماده گياهي و طبيعي به‌منظور كاهش اثر محتويات كيست‌هاي فوق ضمن جراحي مورد استفاده قرار گرفته است.
محققان فوق براي انجام اين مطالعه پژوهشي، نمونه كبد گوسفندان آلوده به كيست هيداتيد را از كشتارگاه شهرستان خرم آباد جمع‌آوري كرده و پس از جداسازي انگل از محتويات كيست‌ها، تأثير غلظت‌هاي مختلف عصاره گياه بلوط را روي آن‌ها در شرايط آزمايشگاهي بررسي كردند.
نتايج اين آزمايش‌ها نشان داد كه عصاره گياه بلوط به‌خوبي مي‌تواند شكل اوليه انگل‌هاي توليدكننده بيماري هيداتيدوزيس را كه اصطلاحاً «پروتواسكولكس» ناميده مي‌شوند، كنترل كرده و از بين ببرد.
به گفته صديقه ندري، محقق گروه جراحي دانشگاه علوم پزشكي لرستان و همكارش، «نتـايج بررسي‌هاي ما نشان داد عصاره گياه بلوط در غلظت ۱۰۰۰ گرم بر ليتر مي‌تواند تنها پس از ۵ دقيقه، پروتواسكولكس هاي موجود در ظروف آزمايشي را به‌طور كامل نابود كند. اين نتايج در غلظت ۵۰۰ گرم بر ليتر نيز در مدت ۱۰ دقيقه حاصل شد. البته ادامه بررسي‌ها نشان داد كه اين عصاره در همان دو غلظت ذكرشده، براي از بين بردن كامل پروتواسكولكس ها مستقيماً روي بافت كبد، به مدت‌زمان بيشتري يعني ۱۰ و ۲۵ دقيقه نياز دارد».
طبق اظهار محققان فوق، بر اساس اسـتانداردهاي جهـاني، از مهم‌ترين ويژگي‌هاي يك پروتواسكولكس‌كش خوب مي‌توان بـه كـارايي بالا در دوز هاي پايين، تأثير بيشتر در زمان‌هاي كوتـاه، پايـداري بـالا در حضـور مـايع كيسـت، دسترسـي بـالا و همچنين سميت پايين آن براي بدن انسان اشاره كرد.
ندري و هفت همكار ديگرش به‌عنوان مجريان اين پژوهش، اعتقاد دارند: «نتايج مطالعه ما همانند ديگر مطالعات انجام‌شده، حاكي از آن است كه گياهان دارويي به‌عنوان منبـع باارزش و مفيدي براي درمان طيف وسيعي از بيماري‌ها ازجمله بيماري‌هاي عفوني محسوب مي‌شوند. در اين راستا، نتايج اين مطالعه بيانگر آن است كـه عصـاره گيـاه بلوط داراي اثرات ضد پروتواسكولكسـي قابل‌توجهي چه در شرايط ظروف آزمايشگاهي و چه در روي بافت موردنظر است. بنابراين مي‌توان بـا انجام آزمايش‌هاي تكميلي، از آن به‌عنوان داروي جـايگزين جديدي در هنگام جراحي بيماري كيست هيداتيد استفاده كرد».
پژوهشگران فوق، يافته‌هاي علمي خود را در قالب يك مقاله علمي پژوهشي در فصل‌نامه «يافته» متعلق به دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني لرستان به چاپ رسانده‌اند.