خوزنا : "درمان" الكترونيك مي‌شود
سه شنبه، 6 خرداد 1399 - 08:00 کد خبر:88543
معاون فني و نظارت سازمان نظام پزشكي كشور با اشاره به آخرين وضعيت اجراي نسخه الكترونكي در كشور، گفت: پيش‌بيني ما اين است كه قسمت عمده‌اي از كار نسخه نويسي الكترونيكي تا پايان سال ۱۳۹۹، انجام شود.
ايسنا: دكتر محمد جهانگيري با اشاره به وضعيت اجراي نسخه‌نويسي الكترونيك، گفت: بحث نسخه الكترونيك يكي از الزامات امروزه حوزه درمان است. فارغ از اينكه قانون چه مي‌گويد يا اينكه مسائل بيمه‌اي چه مي‌گويند، موضوع درمان در عصر امروز بايد بتواند از تكنولوژي‌هاي روز استفاده كند كه يكي از اين تكنولوژي‌ها، فناوري اطلاعات است.
وي افزود: براي اينكه بتوانيم در حوزه فناوري اطلاعات، اطلاعات بيماران را به صورت يكنواخت در اختيار داشته و از آن به صورت هوشمند استفاده كنيم، نياز است كه اطلاعات بيمار را در تمام مراجعاتش ثبت و ضبط كنيم و آن را بر اساس كدهايي كه به آن تعلق مي‌گيرد با زبان بين‌المللي كُدينگ جمع‌بندي كنيم تا پزشكان و ساير كاركنان حوزه بهداشت و درمان و سياستگذاران بتوانند براي اقدامات درماني، سياستگذاري و ... از آن استفاده كنند.
ذينفعان درمان الكترونيك
جهانگيري با بيان اينكه با اين اقدام بيماران اولين سود را مي‌برند، ادامه داد: چراكه وقتي تمام اطلاعات بيماران به صورت مُوَسع وجود داشته باشد، پزشكان بهتر مي‌توانند تصميم بگيرند كه سير بيماري به چه صورت بوده و بيمار به چه درمان‌هايي بهتر جواب مي‌داده، اين درمان‌ها براي بيمار چه عوارضي داشته و در عين حال هزينه‌هايش چطور كنترل مي‌شود. دومين ذينفع اين اقدام پزشكان هستند؛ زيرا در كوتاه‌ترين زمان و با ديدي باز مي‌توانند تصميم بگيرند. به عنوان مثال اگر بيماري به دارويي حساسيت داشته باشد، در سوابق او ثبت شده و پزشك به سرعت مي‌تواند تصميمات درستي بگيرد و در عين حال تداخل دارويي و عوارض داروها بر روي بيماران را كنترل كند.
وي همچنين گفت: در عين حال با استفاده از فناوري‌هاي اطلاعات در حوزه درماني، بيمه‌ها و دولت نيز منتفع شده و مي‌توانند تصميمات بهتري اتخاذ كنند تا منابع‌شان را در حوزه‌هايي كه بيشتر نياز است، متمركز كنند. بنابراين ورود به اين حوزه يك الزام و نياز است. بر اين اساس هم كشورها مباحث مختلفي را مطرح كرده‌اند. بايد توجه كرد كه براي اجراي اقداماتي مانند نسخه‌نويسي الكترونيك، بيماران و جامعه پزشكي دو سر طيف هستند كه بايد همكاري بالايي داشته باشند. در كنار اين همكاري، قوانين و دستورالعمل‌ها مطرح مي‌شوند. بنابراين هم بيماران بايد بدانند كه استفاده از اين تكنولوژي به نفع آنهاست و هم پزشك بايد بداند كه از اين اقدام منتفع مي‌شود. در كنار اين هم قوانين كشورها تكميل شده و زيرساخت‌هايي ايجاد مي‌شود تا بتوانند كاستي‌ها را جبران كنند.
جهانگيري با بيان اينكه در قانون برنامه ششم توسعه صراحتا به بحث نسخه‌نويسي الكترونيك و پرونده الكترونيك سلامت بيماران اشاره شده است، گفت: اين موضوعات تكاليف قانوني هستند كه بايد انجام دهيم. انصافا در اين زمينه اقدامات خوبي هم با توجه به محدوديت‌هايي كه در كشور وجود داشته، در سال‌هاي اخير در وزارت بهداشت، سازمان‌هاي بيمه‌گر، سازمان نظام پزشكي انجام شده و وزارت ارتباطات هم كمك‌هاي زيادي انجام داده و قدم‌هايي بزرگي برداشته شده است؛ به طوري كه در سال گذشته بخشي از پرونده الكترونيك سلامت افتتاح و مباحث فني آن اجرا شد و مباحث فرآيندي و اجرايي آن باقي مانده بود كه ما در سازمان نظام پزشكي با همكاري بخش‌هاي ديگر اقدام مي‌كنيم.
۵۰ هزار پزشك واجد امضاي الكترونيكي
وي افزود: در سنوات اخير توانستيم اقداماتي را كه بر عهده سازمان نظام پزشكي بود به طور كامل انجام دهيم و ميزان قابل توجهي از وظايف‌مان را انجام دهيم. يكي از اين اقدامات ايجاد امضاي الكترونيك است. در سازمان نظام پزشكي تلاش‌هاي زيادي در حوزه امضاي الكترونيك انجام شد و توانستيم بر اساس استانداردهاي ملي و بين‌المللي امضاي امن ديجيتال را در حوزه پزشكي و در كارت هوشمند پزشكان ايجاد كنيم؛ به طوري كه تاكنون بيش از ۵۰ هزار نفر از پزشكان‌مان در كشور واجد اين امضا شده‌اند و با مصوبه‌اي كه چند هفته پيش در شوراي عالي نظام پزشكي داشتيم، تسهيلاتي را ايجاد كرديم كه پزشكان، به ويژه پزشكاني كه در بخش دولتي فعاليت مي‌كنند، هرچه سريع‌تر امضاي الكترونيك را دريافت كنند؛ به طوري كه اعلام كرديم همه پزشكان مي‌توانند با پرداخت حق عضويت سالانه خود به سازمان نظام پزشكي، كارت‌هاي هوشمند را دريافت كنند.
جهانگيري با بيان اينكه حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد فعالان حوزه پزشكي، كارت هوشمند و امضاي الكترونيك را دريافت كرده‌اند، اظهار كرد: در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار پزشك پروانه‌دار داريم كه كار مي‌كنند و تقريبا ۵۰ درصد فعالين حوزه پزشكي واجد امضاي الكترونيك شده‌اند. در اين حوزه دندان‌پزشكان وارد نشده بودند و در حال حاضر هم اولويت نيستند، اما بايد به تدريج بپيوندند. به طور كلي ۱۳۰ الي ۱۴۰ هزار پزشك داريم كه ۳۰ الي ۴۰ هزار نفرشان بنا به دلايل مختلف در اين عرصه فعاليتي ندارند. برآورد ما اين است كه حدود ۱۰۰ هزار نفر پزشك فعال در كشور داريم كه حدود ۵۰ هزار نفر از آنها واجد امضاي الكترونيك هستند. در عين حال داريم تسهيلاتي را برقرار مي‌كنيم كه امسال بتوانيم پوشش كاملي را در حوزه امضاي الكترونيك داشته باشيم تا استنادپذيري در حوزه نسخه نويسي الكترونيك به صورت كامل انجام شود.
اجراي موفق نسخه نويسي الكترونيك
قابليت نسخه پيچي الكترونيك در ۹۵ درصد داروخانه‌ها
وي ادامه داد: طبق پايلوت‌هايي كه در حوزه اجراي نسخه‌نويسي الكترونيك انجام شده است، خوشبختانه استحقاق‌سنجي توسط سازمان بيمه‌گر به صورت كامل در حال انجام است و بيش از ۹۵ درصد داروخانه‌ها به سيستم متصل شده‌اند و قابليت دريافت نسخه الكترونيك و نسخه‌پيچي الكترونيك را هم داشته باشند. اين اقدامات خوبي است كه وزارت بهداشت، بيمه‌ها و... تلاش كردند و بستر انجام اين اقدام فراهم شده است. ما اين روزها تلاش مي‌كنيم تا بتوانيم سيستم‌ها را با يكديگر از نظر فرآيندي هماهنگ كنيم تا بحث نسخه‌نويسي الكترونيك را به صورت جامع داشته باشيم و از تمام ظرفيت هاي بخش خصوصي و دولتي استفاده شود تا اين اقدام انجام شود. ما در نظام پزشكي فراخواني داديم كه ۱۸ شركت آمدند و از اين تعداد چهار شركت توانستند استانداردهاي لازم را پاس كنند و اكنون مجوزهاي لازم براي توليد نسخه الكترونيك را دارند كه پزشكان مي‌توانند از اين چهار شركت براي نسخه‌نويسي الكترونيك استفاده كنند. اگر شركت ديگري هم بتواند مجوزها را پاس كند، مي‌تواند به اين اقدام بپيوندد.
اجراي بخش عمده‌اي از نسخه الكترونيك تا پايان سال
جهانگيري با بيان اينكه حتما كار شركت‌ها بايد با استانداردها و پروتكل‌هايي كه در اين زمينه وجود دارد، مطابق باشد و تحت نظارت وزارت بهداشت و دستگاه‌هاي مرتبط اقدام كند، گفت: ما در اين حوزه چند پايلوت را انجام داديم. برخي بخش‌ها را با سازمان بيمه سلامت پيش برديم. سازمان تامين اجتماعي نيز در مراكز ملكي خود به صورت كامل اقدامات را به صورت الكترونيك انجام مي‌دهد؛ نسخه به صورت الكترونيك نوشته و پيچيده مي‌شود. در حوزه ديابت نيز پايلوتي را داشتيم كه نسخه نويسي و نسخه پيچي الكترونيك به صورت كامل انجام شده است. آمادگي وجود دارد كه بتوانيم اين اقدام را با مشاركت همه ذينفعان انجام دهيم. البته بايد توجه كرد كه سراسري شدن نسخه الكترونيك به صورت يك شبه قابل انجام نيست، بلكه فرآيندي زمان‌بر است؛ زيرا اگر بخواهيد يكسري از اقدامات را به صورت سلسه‌وار انجام دهيد، براي آغاز به كار و ارائه آموزش‌ها، تامين امكانات و ... زمان مي‌برد. پيش‌بيني ما اين است كه قسمت عمده‌اي از كار تا پايان سال ۱۳۹۹ انجام شود، اما اگر قرار باشد اين فرآيند به صورت كامل انجام شود، دو الي سه سال زمان نياز داريم.
وي تاكيد كرد: تاكنون در هيچ كشوري نسخه الكترونيكي به صورت كامل اجرا نشده است. به هر حال بخشي از كارها بايد به مرور تكميل شود، اما براي فراگير شدن آن زمان نياز است. با توجه به شرايطي كه كرونا ايجاد كرده، تا پايان سال ۱۳۹۹ بخش عمده‌اي از كار انجام مي‌شود.
از نوبت دهي الكترونيك چه خبر؟
جهانگيري درباره نوبت‌گيري الكترونيك در مطب‌ها و كلينيك‌هاي خصوصي نيز گفت: ما رايزني‌هاي مفصلي را در اين زمينه انجام داده‌ايم و زيرساخت‌هايي را ايجاد كرديم كه يكي از اين زيرساخت‌هاي امضاي الكترونيك بود. در عين حال در حال حاضر صدور پروانه مطب را نيز به صورت آنلاين انجام مي‌دهيم؛ به طوري كه افراد در هر كجا كه هستند مي‌توانند درخواست‌هايشان را به صورت آنلاين ارائه دهند و پروانه‌ها به صورت متمركز صادر مي‌شود. اين اقدام يك توانمندي را به سازمان نظام پزشكي داده كه بر اساس آن مي‌دانيم كه پزشكان‌مان دقيقا كجا هستند و چه اقداماتي را انجام مي‌دهند. از اين قابليت را براي نوبت‌دهي آنلاين نيز مي‌توانيم استفاده كنيم. بر همين اساس با شركت‌هايي صحبت كرده‌ايم. بايد توجه كرد كه نوبت‌دهي آنلاين بايد در يك بستر ملي-منطقه‌اي ساماندهي و هدايت شود؛ به طوري كه در يك پلتفرم ملي بوده، اما به صورت منطقه‌اي ساماندهي شوند.
۲ روش نوبت گيري آنلاين
وي افزود: به هر حال اكثر نوبت‌دهي‌ها در شهرها انجام مي‌شود و هر فرد در شهر خودش بتواند نوبت‌گيري آنلاين انجام دهد. اين موضوع را با همكاري سازمان نظام پزشكي و دانشگاه‌هاي علوم پزشكي، طبق دستورالعمل وزارت بهداشت هماهنگ مي‌كنيم تا انجام شود. بالاخره ما به سيستم سطح‌بندي خدمات، نظام ارجاع و پزشكي خانواده اعتقاد داريم. يك روش نوبت‌گيري الكترونيك يا آنلاين به اين صورت است كه وقتي بتوانيم به صورت سيستماتيك نظام ارجاع را راه‌اندازي كنيم، در سطح يك به پزشك عمومي مراجعه مي‌شود، اين پزشك فرد را راهنمايي كرده و از طريق او و با مشاوره او فرد مي تواند از سطوح ديگر ارائه خدمت، بهترين نوبت‌گيري را انجام دهد. به عنوان مثال اگر فرد قرار باشد به متخصص داخلي مراجعه كند، مي‌تواند در سيستم از بين چند متخصصي كه در آن شهر حضور دارند، انتخاب كند و بعد بازخورد آن براي پزشك مربوطه ارائه مي‌شود.
وي ادامه داد: روش ديگر كه اكنون عمدتا از اين روش استفاده مي‌شود، به اين صورت است كه فرد از بين پزشكان سطح شهر كه مشخص است، انتخاب كرده و از طريق تلفن يا وب سرويس اقدام به نوبت‌گيري مي‌كند. سپس اين نوبت‌گيري در سيستم ثبت شده و به صورت الكترونيك قابل رصد است. اين‌ها روش‌هاي مختلفي است كه تعريف شده است. بايد توجه كرد كه اين قابليت بر روي بستر نسخه الكترونيك وجود دارد. اولويت ما نوبت‌دهي از طريق سيستم ارجاع است. از طرفي بايد توجه كرد كه ۸۰ الي ۸۵ درصد بيماري‌ها در همان سطح يك قابل درمان هستند. مابقي را هم طبق قانون پزشك بايد ارجاع دهد و نمي‌توان مستقيم به سطوح بالاتر ارائه خدمت رفت. البته همه اين مسائل كه در قانون هم آمده است، نيازمند بسترسازي است و امسال هم به اين سمت حركت مي‌كنيم. البته اين اقدام در برخي استان‌هاي كشور مانند فارس و مازندران انجام مي‌شود و با نظام ارجاع و نوبت‌دهي الكترونيك پيش مي‌رود.
نحوه دريافت مشاوره پزشكي از راه دور
جهانگيري درباره سرانجام ارائه مشاوره پزشكي از راه دور نيز گفت: در اين زمينه جلساتي را برگزار كرديم و بر روي اين موضوع كار مي‌كنيم تا بتوانيم بر اساس فرآيندهاي اصلي آن پيش رويم. بايد توجه كرد كه مشاوره از راه دور براي بيماري موثر است كه قبلا پزشك به صورت كامل بيمار را بشناسد و بر اساس آن براي مراحل بعدي درمان مشاوره دهد. به عنوان مثال فردي كه ديابت دارد، پزشكش برايش انسولين تجويز كرده و بعد از مدتي بيمار مي‌خواهد ميزان دارو را تنظيم كند. آزمايشاتي انجام مي‌دهد و با مشورت پزشك مي‌تواند دوز دارو را تنظيم كند. در عين حال در زيبايي و تغذيه هم مشاوره‌هاي پزشكي وجود دارد كه با گفت وگو انجام مي‌شود و ممكن است نياز به حضور اوليه يا شناخت نباشد، اما در ساير موارد بايد سابقه بيماري بيمار براي پزشك مشخص باشد.
وي اظهار كرد: مشاوره پزشكي از راه دور با شاخص‌هاي متعددي پيش مي‌رود؛ به طوري كه هم به صورت تلفني، هم به شكل نوشتاري و پيامكي و هم به صورت اينترنتي و تصويري قابل انجام است. در حال حاضر در مخابرات تلفن‌هاي هوشمندي وجود دارد و ما چندين سال است كه مجوز آن را ارائه داده‌ايم. به طوري كه وقتي بيمار با پزشك تماس مي‌گيرد، ميزان هزينه مشخص مي‌شود و در صورت تمايل فرد به ادامه مشاوره هزينه آن بر روي حساب مخابرات فرد محاسبه مي‌شود. در اين زمينه چند سال است كه اقداماتي انجام شده است. قدم بعدي ما در حوزه تحت وب، اپليكيشن‌ها و... است. بنابراين در حال ساماندهي اين موضوع هستيم تا مردم بتوانند به صورت امن از اين سامانه‌ها استفاده كنند و اطلاعات‌شان به صورت امن و محرمانه باشد.
ارائه مشاوره پزشكي از راه دور و فرصت كرونا
جهانگيري تاكيد كرد: بايد توجه كرد كه با توجه به رشد تكنولوژي بسياري از مشاغل در حال تغيير ماهيت هستند، اما استفاده حوزه سلامت از اين تكنولوژي‌ها بايد به گونه‌اي امن باشد. در عين حال مي‌تواند بسترهاي زيادي را فراهم كند. كرونا نشان داد كه مي توان از اين ظرفيت استفاده كرد و بسياري از خدمات را از راه دور ارائه داد. ما هم از اين بسترها استفاده كرده و سعي مي‌كنيم كه با اين بسترها كار كنيم. مردم هم بايد در استفاده از اين امكانات هوشياري خودشان را داشته باشند تا از اطلاعات‌شان سوءاستفاده نشود. نكته مهمي است كه بدانيم كه اگر مي‌خواهيم آزمايشي را براي پزشك ارسال كنيم، از چه بستري استفاده كنيم كه مورد سوءاستفاده قرار نگيرد. از طرفي مردم بايد از اين امكانات به خوبي استفاده كنند؛ به طوري كه هزينه‌هايشان پايين آيد و در عين حال در روزهايي كه مانند روزهاي كرونايي محدوديت رفت‌وآمد وجود دارد، بتوانند از اين امكانات استفاده كنند. سازمان نظام پزشكي هم با محوريت وزارت بهداشت تلاش مي‌كند كه پيش از نيمه دوم سال بسياري از مسائل را ايجاد كنيم تا اگر احتمال بروز مجدد بيماري در نيمه دوم سال وجود داشت، بتوانيم از اين امكانات بهتر و بيشتر استفاده كنيم.