در فصل برداشت زعفران ملقب به طلاي سرخ قرار داريم و زعفران كاران نيز به مانند ساير كشاورزان اين روزها از قيمت پايين محصول خود شكايت دارند. اين در حالي است كه در دهم مهرماه توافقاتي براي جلوگيري از كاهش قيمت زعفران صورت گرفت. تابناك اقتصادي در گفتوگو با نائب رئيس شوراي ملي زعفران و يك صادركننده نمونه زعفران به بررسي مشكلات اين حوزه پرداخته است.
اين روزها فصل برداشت زعفران در استان هاي خراسان شمالي، رضوي و جنوبي است اما حال و روز زعفران كاراني كه يكسال چشم به درآمدهاي اين محصول دوخته بودند، اصلا خوب نيست.
به گزارش تابناك اقتصادي، بيش از ۹۰ درصد از زعفران دنيا در ايران توليد ميشود و در ايران نيز ۷۶ درصد سطح زير كشت و ۸۰ درصد توليد اين محصول متعلق به خراسان رضوي است.
در دهم مهرماه سال جاري بود كه براي جلوگيري از هرجومرج و مشكلات سال گذشته جلسهاي با حضور شوراي ملي زعفران و اتحاديه صادركنندگان اين محصول با همراهي و پشتيباني دكتر زنگنه نماينده مردم شهرستانهاي تربتحيدريه، مه ولات و زاوه در مجلس تشكيل شد. در اين جلسه با امضاي تفاهمنامهاي مقرر شد تا تجار و صادركنندگان زعفران به خريد گل زعفران براي هر كيلو ۱۵۰ هزار تومان، پوشال زعفران به ازاي هر كيلو ۱۶ ميليون تومان و نگين زعفران ۲۰ ميليون تومان اقدام كنند.
همچنين بر اساس بند دوم اين تفاهمنامه مقرر شد تا يك هزار ميليارد تومان تسهيلات با نرخ سود ۱۵ درصد براي افرادي كه متقاضي خريد هستند؛ با اين شرط كه دريافتكنندگان تسهيلات قيمت خريد مندرج در تفاهمنامه را رعايت كنند اعطا شود.
به همين منظور سازمان برنامه و بودجه قرار شد تا مبلغ يك هزار ميليارد تومان شامل ۵۰۰ ميليارد تومان سهم بانك كشاورزي، ۲۵۰ ميليارد تومان سهم بانك صادرات و همچنين ۲۵۰ ميليارد تومان سهم بانك توسعه صادرات براي حمايت از بخش خصوصي در اختيار اين سازوكار قرار دهد.
اين تفاهمات روزنه اميدي براي زعفران كاران بود، اما با شروع فصل برداشت و آغاز فروش گل زعفران قيمتها به كيلويي ۶۰ هزار تومان و حتي پايينتر سقوط كرد.
نايب رئيس شوراي ملي زعفران: هزار ميليارد تومان وعده داده شده كجاست؟/ در همين شرايط تحريم به آمريكا صادرات زعفران داريم/ افغانستاني ها، پاكستاني ها و چيني ها چراغ خاموش زعفران را از كشور خارج مي كنند/ مسئله بازگشت ارز صادراتي در حال خفه كردن صادركننده است!
غلامرضا ميري نايب رئيس شوراي ملي زعفران در گفتوگو با خبرنگار تابناك اقتصادي گفت: يكي از مسئولين جهاد كشاورزي به تازگي طي مصاحبه اي اعلام كرده كه متولي خريد زعفران در سال جاري شوراي ملي زعفران است.
وي ادامه داد: حالا من پرسشم از آقايان اين است كه آيا اين متولي خريد نبايد صورتجلسه، دستورالعمل و يا تفاهمنامه اي و توافقنامه اي داشته باشد؟ به ما دستور مي دهند كه بخريم، اين دستورالعمل خريد كجاست؟ ميري افزود: چرا اين آقايان از زير بار مسئوليت شانه خالي مي كنند و ما را در مقابل كشاورزان قرار مي دهند؟
نايب رئيس شوراي ملي زعفران اظهار داشت: تنها يك جلسه با نمايندگان محترم مجلس، در شوراي ملي زعفران داشته ايم كه در اين جلسه مقرر گرديد هر شخصي كه قصد خريد زعفران را دارد با قيمت هاي مصوب (گل زعفران براي هر كيلو ۱۵۰ هزار تومان، پوشال زعفران به ازاي هر كيلو ۱۶ ميليون تومان و نگين زعفران ۲۰ ميليون تومان) خريد زعفران را انجام دهد و در مقابل هزار ميليارد تومان تسهيلات در نظر گرفته شد تا اين خريدها انجام شود.
در شرايط تحريم به آمريكا صادرات زعفران داريم/ افغانستاني ها، پاكستانيها و چينيها چراغ خاموش زعفران را از كشور خارج ميكنند/ عدم تعادل در توليد و مصرف قيمت زعفران را كاهش داد/ فقط ۷ درصد زعفران ايران به صورت بسته بندي شده صادر ميشود!
ميري افزود: مستنداتي وجود دارد كه صادركنندگان به محضي كه از اين جلسه خارج شدند با منابع خود شروع به خريد زعفران از كشاورزان حتي به قيمتهايي بيشتر از قيمت مصوب كردند. اين خريدها به ۵ تن و عملا نقدينگي صادركنندگان براي خريد به اتمام رسيد. با گذشت يك ماه از جلسه مذكور، هنوز خبري از هزار ميليارد تومان وعده داده شده نيست و من پرسشم اين است كه آن هزار ميليارد توماني كه قرار بود به صادركنندگان زعفران بدهند كجاست؟
ميري گفت: امروز نامهاي به دست من رسيده است؛ با اين مضمون كه اتحاديه صادركنندگان، همكاران خود را به سامانه سيتا (سامانه يكپارچه تسهيلات اعتباري) جهت دريافت تسهيلات (هزار ميليارد تومان) معرفي كنيد. امروز كه صادركنندگان را به اين سامانه معرفي كنيم دو ماه طول ميكشد تا تسهيلات به دست صادركنندگان برسد و اين نوشدارو بعد از مرگ سهراب است، چون الان وقت برداشت زعفران و خريد است نه دو ماه ديگر. اين گونه تسهيلات دادن به چه درد كشاورز ميخورد؟
اين فعال حوزه زعفران گفت: از ۵ تن زعفران خريداري شده مذكور، بخشي را صادر كرديم و بخشي در انبارها هنوز موجود است. آن بخشي هم كه صادر شد، طرف مقابل اعلام كرد به دليل بالا بودن قيمت، خريداري نميكند!
ميري در مورد وضعيت بازارهاي صادراتي در شرايط تحريم و كرونا گفت: در صادرات آنقدر توانمند هستيم كه هم اكنون در همين شرايط به آمريكا زعفران صادر ميكنيم. وي ادامه داد: آن چيزي كه هم اكنون براي ما مشكل ايجاد كرده است برگشت ارز حاصل از صادرات است كه متاسفانه گلوي صادركننده را گرفته است و در حال خفه كردن صادركننده ميباشد. اين وضعيت باعث شده كه ما اولاً مجبور شويم بخشي از زعفران را به يك فرد غيرايراني براي صادرات بدهيم و وي اين زعفران ايراني را با برند خودش به مشتري ما تحويل دهد كه اين واقعا شرم آور و خجالت آور است. ثانيا همين الان كه فصل برداشت زعفران است اگر به مناطق زعفران خيز سري بزنيد، متوجه خواهيد شد كه افغانستاني ها، پاكستانيها و چينيها براي خريد زعفران ايراني بر سر زمينها حاضر شده اند و از دلالان زعفران را خريداري و چراغ خاموش از كشور خارج ميكنند.
نايب رئيس شوراي ملي زعفران در پاسخ به اين پرسش كه چرا زعفران قاچاقي از كشور خارج ميشود، اظهار داشت: دليل اين مساله موضوع برگشت ارز حاصل از صادرات است. در چنين شرايط سختي من صادركننده زعفران بايد اين محصول كشاورزي را صادر و دلار را وارد كشور كنم و بعد دلار را ارزانتر از بازار آزاد به سامانه نيما بدهم.
ميري در پاسخ به اين پرسش كه راهكار چيست، گفت: راهكار اين است كه اين ارز را به قيمت آزاد از من صادركننده خريداري كنند. چرا بايد ارز را ۴ هزار تومان ارزانتر عرضه كنم؟
وي ادامه داد: راهكار ديگر اين است كه اعلام كرده ايم اگر قرار است به يك واردكننده مثلا واردكننده موبايل ارز بدهند، اين فرد را به اتحاديه تشكل صادركنندگان معرفي كنند تا ما ارز او را تامين كنيم.
ميري در انتها گفت: وظيفه من صادركننده است كه زعفران را صادر كنم چرا كه تمام زعفران كاران را برادران و خواهران خود ميدانيم، اما شيوه برخورد مسئولين با من صادركننده مناسب نيست و هر روز تهديد ميشويم. يكي ميگويد صادركننده خائن است، يكي ميگويد كارت بازرگاني شما را باطل ميكنيم، يكي ميگويد از مزيتهاي اجتماعي محرومتان ميكنيم و ... .
صادركننده نمونه زعفران: عدم تعادل بين توليد و مصرف قيمت زعفران را كاهش داده است/ سياست هاي اشتباه انگيزه را براي صادرات سالم زعفران كاهش داد/ به دليل شرايط زعفران، اين محصول قاچاق پذيري بالايي دارد/ فقط ۷ درصد زعفران ايران به صورت بسته بندي شده صادر مي شود
علي شريعتي مقدم صادركننده نمونه زعفران نيز در گفتوگو با خبرنگار تابناك اقتصادي در مورد دلايل كاهش قيمت زعفران گفت: دليل اصلي اين است كه آن گونه كه توليد افزايش يافته است، ميزان مصرف افزايش نيافته است و ضروري است كه بر روي مصارف عموم و بازار مصرف زعفران بيشتر كار شود.
وي با اشاره به اينكه ۹۶ درصد زعفران جهان در ايران توليد ميشود، افزود: كيفيت زعفران ايران بسيار بالاست، اما به دليل بيماري كرونا، خطوط هوايي براي صادرات مختل شده است و مراسمات از جمله مراسمات ماه مبارك رمضان و مصارف رستورانها كاهش يافته است و اين مساله روي تقاضاي زعفران تاثيرگذار بوده است.
در شرايط تحريم به آمريكا صادرات زعفران داريم/ افغانستاني ها، پاكستانيها و چينيها چراغ خاموش زعفران را از كشور خارج ميكنند/ عدم تعادل در توليد و مصرف قيمت زعفران را كاهش داد/ فقط ۷ درصد زعفران ايران به صورت بسته بندي شده صادر ميشود!
شريعتي مقدم ادامه داد: در دنيا اسم زعفران وجود دارد، اما شناخت كامل درباره جنبههاي مصرفي مختلف آن وجود ندارد. زعفران علاوه بر جنبههاي غذايي، جنبههاي دارويي نيز دارد. از اين جهت، شايد يكي از مسائلي كه بايد بيشتر از هر چيزي به آن پرداخته شود، موضوع توسعه بازار و توسعه مصارف زعفران ـ چه در سطح ملي و چه در سطح بين المللي ـ است. قاعدتاً توسعه آن در داخل كشور ميتواند مقدمهاي براي راههاي جديد مصرف در خارج از كشور باشد.
شريعتي مقدم با اشاره به اينكه سال گذشته حدود ۷۰ تن زعفران توسط تعاوني روستايي خريداري شد، افزود: اين خريداري تاثير اوليه مناسبي را بر روي قيمتها داشت، ولي در ميان مدت و سال زراعي جاري اين اثر، خود را متناسب با افزايش نرخ ارز نشان نداد. علت هم اين است كه خريدار داخلي و خارجي مازاد توليد را درك ميكنند و تنها راه براي مقابله با اين مساله افزايش مصرف است.
وي گفت: بيماري كرونا و تغيير سبك زندگي و افزايش هزينهها و كاهش ارزش پول ملي از ديگر نكاتي است كه موجب شده است تا خريد محصولاتي مثل زعفران كمتر شود و كالاي اولويت دار براي خريد نباشد.
صادركننده نمونه زعفران در مورد شرايط صادراتي اين محصول گفت: از سال ۹۷ قيمت زعفران نوسان داشته است و به دليل تعهدات ارزي صادركنندگان، پايينتر بودن نرخ ارز در نيما براي واردكننده در مقايسه با صادركننده و ادامه روند اشتباه سياست تشويق واردات، انگيزه براي كار سالم در حوزه صادرات زعفران كاهش يافته است؛ يعني فعاليتهاي واسطه گري و قاچاق زعفران به افغانستان و كشورهاي ديگر افزايش يافته و صادركنندگان واقعي و كساني كه در حوزه بسته بندي و فرآوري اصولي زعفران سرمايه گذاري كردند، در اين شرايط متضرر شدند.
وي ادامه داد: بنابراين صادرات زعفران تا حد زيادي از ريل خود خارج شده و اميدواريم با عملي شدن تغييراتي كه از سوي اتاق بازرگاني از بانك مركزي و وزارت صمت خواسته شده است، صادرات زعفران و ديگر محصولات كشاورزي به جايگاه خود بازگردد.
شريعتي مقدم در مورد مشكلات صادراتي زعفران نيز گفت: مشكلات صادراتي اين محصول متعدد است، اما اصليترين مشكل قاچاق پذيري بالاي زعفران به دليل حجم كم و ارزش بالاي آن است. همچنين عليرغم اينكه رهبري در دوم شهريور ۹۹ فرمودند كه خام فروشي نكنيد، بازارهاي اصلي اين محصول بازارهاي ماده خام زعفران هستند و بازارهاي بسته بندي يا محصولات جانبي زعفران افول داشته است. فقط ۷ درصد زعفران ايران، بسته بندي شده صادر ميشود، در حالي كه در گذشته اين ميزان دو رقمي بوده است.