خبرگزاري ايرنا: هيات مشترك ايراني ايتاليايي پس از ۱۰ سال و در آخرين فصل از كاوش‌هاي باستان‌شناسي، موفق شدند اثبات كنند كوروش بنيانگذار حكومت هخامنشي، فرمان ساخت دروازه پرديس پارسه را صادر كرده و اين دروازه باشكوه در دوره فرزندش كمبوجيه به بهره‌برداري رسيده است.
هيات باستان‌شناسي مشترك ايراني‌ـ‌ايتاليايي به سرپرستي مشترك پي ير فرانچسكو كاليري از دانشگاه بولونيا و عليرضا عسكري چاوردي از دانشگاه شيراز از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ طي ۱۰ فصل كاوش باستان‌شناسي مجموعه اسناد و مدارك گسترده باستان شناسي از اين محوطه كشف كردند.
دروازه كشف‌شده در محوطه تل آجري واقع در سه كيلومتري شمال‌غرب تختگاه تخت‌جمشيد قرار دارد. اين دروازه بنايي به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر به ارتفاع تقريبي ۱۲متر بوده است. بنا داراي كريدوري در مركز بوده كه آن را اتاقي مستطيل‌شكل به ابعاد هشت در ۱۲ متر تشكيل مي‌داده است و در دورن اين اتاق مركزي چهار صندلي نشيمن وجود داشته است. راهروي مركزي از دو طرف به سوي پرديس هخامنشي باز مي‌شده است.
اين دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نماي داخلي و بيروني آن مزين به آجرهاي رنگين بوده است. بخش پايين و ازاره ديوارها مزين به گل‌هاي لوتوس، بدنه و نماي ديوارها مزين به انواع پنل‌هاي رنگين از حيوانات اسطوره‌اي، نمادها و سمبل‌هاي اعتقادي ايران باستان، هخامنشيان، عيلاميان و اهالي بين‌النهرين بوده است؛ مهم‌تر اينكه در اتاق مركزي كتيبه‌هايي به خط و نگارش بابلي و عيلامي وجود داشته است.
عليرضا عسكري چاوردي، باستان‌شناس و سرپرست ايراني هيات كاوش تل آجري پارسه در گفت‌وگو با ايرنا عنوان كرد: مجموع اسناد نگارشي، مواد و مصالح ساخت بنا، موتيف‌هاي به‌كار رفته در تزيين نماي بنا، تاريخ‌گذاري كربن ۱۴ و جنبه‌هاي تقدس و تشرف به اين دروازه نشان مي‌دهد كه اين بنا پس از سال ۵۳۹ قبل از ميلاد و به افتخار فتح بابل به دستور كوروش بزرگ ساخته شده است.
استاد دانشگاه شيراز افزود: فرزند كوروش بزرگ همزمان با حكومت پدر در شهر بابل به مدت هشت سال فرمانروا بود و در سال ۵۲۹ قبل از ميلاد به پادشاهي ايران رسيد.
تزيينات دروازه كوروش
وي با اشاره به اينكه كوروش هخامنشي به دليل اهميت مذهبي و فتح مهمترين شهر دنياي باستان، بابل، دستور ساخت اين دروازه را صادر كرده است، ادامه داد: كمبوجيه فرزندش، به دليل علاقه به شهر بابل، آشنايي ديرينه با بابلي‌ها و پيوند فرهنگي جهان باستان كار ساخت مجموعه بزرگ معماري شهر پارسه به سبك معماري بابلي را ادامه داد و در دوره وي دروازه پرديس شهر پارسه در بخش فيروزي اين شهر به بهره برداري رسيد.
به گفته عسكري‌چاوردي تلاش هيات باستان شناسي بر تبديل اين محوطه به سايت موزه قابل بازديد براي عموم است و به همين دليل اقدامات حفاظتي گسترده اي از طرف وزارت ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي به ويژه پايگاه ميراث جهاني تخت جمشيد و موسسه ايزمئو ايتاليا براي حفاظت از سازه هاي خشتي و آجرهاي لعاب دار اين دروازه فراهم شده است. برنامه كاوش و ساماندهي اين محوطه مهم باستاني تا پايان سال ۱۳۹۹ ادامه دارد.
نحوه قرارگيري دروازه كوروش
مدير پايگاه ميراث جهاني تخت جمشيد نيز از انجام مراحل مختلف كاوش هاي باستان شناسي توسط هيات مشترك ايراني ايتاليايي در تل آجري سخن گفت و افزود: فصل دهم كاوش در محوطه تل آجري در آذرماه سال جاري كليد خورد و در تكميل كاوش هاي فصول پيشين، با هدف ساماندهي و آماده سازي محوطه و عرضه شواهد ارزشمند تاريخي آن به بازديدكنندگان مجموعه تا كنون نيز ادامه دارد.
حميد فدايي اين كاوش را اقدامي مشترك با همكاران بين المللي در حوزه باستان شناسي با هدف بهره برداري و معرفي اين محوطه، بناها و آثار تاريخي منحصربفرد دوران هخامنشي به گردشگران و شهروندان دانست و در اين زمينه افزود: با توجه به پيشرفت همزمان عمليات اجراي سقف حفاظتي بر روي اين محوطه تاريخي، اميد مي رود كه در آينده نزديك اين محوطه به عنوان يك "سايت موزه" مهم بتواند به عموم بازديدكنندگان پارسه عرضه ميشود.
مدير پايگاه ميراث جهاني تخت جمشيد با تاكيد بر اينكه حفاظت و توسعه مراحل مختلف بهره برداري از اين محدوده تاريخي گامي مهم در حوزه ميراث فرهنگي و گردشگري كشور محسوب مي شود، بيان كرد: اين محوطه تاريخي در نزديكي تخت جمشيد شواهد مهمي و ارزشمندي از شهر پارسه را در خود جاي داده است و به جهت ارايه دركي ملموس از گستره پايتخت هخامنشيان، مي تواند در توسعه گردشگري منطقه گام مهمي تلقي خواهد شد.
تُل آجري دروازه‌اي است كه پيش از تخت‌جمشيد و براي كاخ فيروزي كه امروز به طور كامل تخريب شده، در محوطه شهر باستاني پارسه ساخته شده‌است. بنايي كه در ۳ كيلومتري تخت‌جمشيد واقع شده اما قديمي‌تر از تختگاه (مجموعهٔ تخت جمشيد) ساخته شده‌است.
در فصل هاي گذشته، عمليات باستان شناسي در منطقه تل آجري، چندين اثر و بناهاي تاريخي، داراي آجرهاي لعاب دار با تصاويري از اسطوره هاي ايران كه قابل مقايسه با بين النهرين و شوش است، كشف شد.
محوطه تاريخي تل آجري در نزديكي تخت جمشيد قرار دارد و يكي از بناهاي متعلق به دوران هخامنشيان است كه به ثبت ملي رسيده و به لحاظ ارزش هاي تاريخي و هويت محتوايي، ميراثي ارزشمند است.
بناهايي كه در اين محوطه كشف شده به احتمال زياد پيش از بناي تختگاه تخت جمشيد ساخته شده و در واقع كشفيات اخير، خلاء هاي تاريخي شهر پارسه به ويژه در دوره حكومت كوروش و كمبوجيه و پيش از به قدرت رسيدن داريوش هخامنشي در سال ۵۲۱ پيش از ميلاد را پر مي كند.بناي تاريخي تخت جمشيد حدود ۵۵ كيلومتري شمال شيراز در محدوده شهرستان مرودشت واقع شده است.