نشريه "نيويورك پست" در اواخر سال ۲۰۲۳ ميلادي نتايج نظرسنجي‌اي را در مورد عادات بهداشتي دانشجويان دانشگاه به اشتراك گذاشت. آن نشريه نتيجه نظرسنجي مذكور را با اين تيتر اعلام كرد:" تقريبا نيمي از اعضاي نسل Z دچار جرموفوبيا (ميكروب هراسي) هستند و روزانه ده بار يا تعداد دفعاتي بيش‌تر دست‌هاي شان را مي‌شويند". اين تيتر باعث آغاز گفتگو‌ها در فضاي مجازي در مورد آن چيزي شد كه بهداشت مرسوم و معمول قلمداد مي‌شود.

 "ميريا كانترو" متخصص بهداشت عمومي در اسپانيا مي‌گويد: "شستشوي ده بار در روز يا تعداد دفعات بيش‌تر را نگران كننده نمي‌دانم. از اين گذشته اين موثرترين راه براي جلوگيري از عفونت است. كل جهان آن درس دردناك را در طول پاندمي كوويد – ۱۹ آموختند. شستن دست‌ها بروز عفونت‌هاي تنفسي را كاهش مي‌دهد و از بروز اسهال جلوگيري مي‌كند". نتيجه بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه حضور در مدرسه در طول فصل آنفولانزا بهبود يافته چرا كه كودكان بيش‌تر تشويق مي‌شوند دست‌هاي خود را به طول كامل بشويند.

كانترو مي‌گويد در مورد دفعات شستن دست‌ها يا استفاده از ضد عفوني كننده دست موقعيتي كه در آن قرار داريد مهم‌تر از تعداد دفعات شستشو است. او مي‌گويد:"دست‌هاي تان را پس از رفتن به توالت، قبل از غذا خوردن و آشپزي كردن و پس از گرفتن مخاط بيني تان با استفاده از دستمال بشوئيد". انجام تمام اين كار‌ها مي‌تواند به راحتي به معناي ده بار شستشوي دست در روز و حتي تعداد دفعات بيش‌تر باشد. داده‌ها روند نگران كننده‌اي را نشان مي‌دهد. يك نظرسنجي توسط شركت تحقيقات بازار YouGov Omnibus نشان مي‌دهد كه يك چهارم اسپانيايي‌ها اعتراف مي‌كنند كه پس از رفتن به توالت دست شان را مورد شستشو قرار نمي‌دهند. اگرچه توصيه‌هاي مرتبط با شستن دست‌ها از زمان پاندمي تغييري نكرده، اما به طور كلي رعايت بهداشت شستن دست‌ها كاهش يافته است. كانترو مي‌گويد:"متاسفانه اين يكي از درس‌هايي است كه اكنون از سوي بسياري از مردم فراموش شده است".

چه تعداد دست شستن در روز زياده روي محسوب مي‌شود؟

 شستن مكرر دست‌ها براي رعايت بهداشت بسيار مهم است، اما شستن بيش از حد مي‌تواند منجر به مشكلاتي مانند درماتيت، خشكي و ضايعات پوستي نامرئي شود. كانترو مي‌گويد:" اين شرايط در گذشته به دليل شستن مكرر دست‌ها در بين كاركنان مراقبت‌هاي بهداشتي رايج بود. پيش از اين هيچ گونه ضدعفوني كننده دست مبتني بر الكل وجود نداشت بنابراين همه از آب و صابون استفاده مي‌كردند كه تحريك كننده پوست محسوب مي‌شود. اين امر منجر به بروز بسياري از مشكلات درماتيت در بين متخصصان مراقبت‌هاي بهداشتي شد. صابون‌ها نيز از نظر كيفي به خوبي امروز نبودند".

گاهي اوقات شستن بيش از حد دست ناشي از يك مشكل است. نيويورك پست در اين ميان به ميسوفوبيا (خاك هراسي) اشاره كرده است.   "امانوئل اوليوا" روانشناس اين وضعيت را به عنوان "ترس شديد و غيرمنطقي از ميكروب ها، خاك و آلودگي" تعريف مي‌كند. علاوه بر اين، شستن بيش از حد درست‌ها صرفا به دليل ترس از ميكروب‌ها نيست و مي‌تواند با اختلال وسواسي - جبري  (OCD)  مرتبط باشد.

او مي‌گويد:"همه ما نگران جمع شدن ميكروب‌ها در مكان‌هاي كثيف هستيم. نظافت اوليه فقط باعث مي‌شود احساس امنيت بيش تري داشته باشيم و با آنچه در دوران كودكي در مورد بهداشت خوب ياد گرفته بوديم هماهنگ باشيم. مشكل زماني به وجود مي‌آيد كه ترس حاكم شود و افكارمان دائما مشغله آلوده بودن محيط را داشته باشد و آن زمان اين امر منجر به شستشوي بيش از حد يا رفتار‌هاي پيشگيرانه مي‌شود كه زندگي روزمره را مختل مي‌كند و باعث اضطراب شديد مي‌شود. اين يك ترس بيمارگونه در نظر گرفته مي‌شود".

اوليوا مي‌افزايد:"اجتناب از مكان‌هاي كثيف، تميز كردن بيش از حد، استفاده بيش از حد از مواد ضد عفوني كننده، شستن وسواس‌آميز دست‌ها، خودداري از به اشتراك گذاري وسايل، اجتناب از تماس فيزيكي و دوري از جمعيت يا حيوانات رفتار‌هاي مرتبط با ميكروب هراسي هستند".

ميريا كانترو مي‌گويد كه مهم اين است كه به اين فكر كنيم كه آيا در موقعيتي كه قرار داريم نيازي به شستن دست‌ها وجود دارد يا خير. او مي‌افزايد:"اگر لازم است اين كار را انجام دهيد. وقتي دست‌هاي خود را بيش از حد بشوئيد حتي زماني كه نيازي به آن نيست اين به عملي اجباري تبديل مي‌شود".

در نهايت، كانترو توصيه مي‌كند كه به دنبال ايجاد يك تعادل سالم باشيد. او مي‌گويد:" زندگي بدون ميكروارگانيسم‌ها غيرممكن است و سودمند نيست. دنيا استريل نيست. در حالي كه رعايت بهداشت دست براي جلوگيري از عفونت خوب است به ياد داشته باشيد كه از بين بردن همه ميكروارگانيسم‌ها غير ضروري است و توصيه نمي‌شود. روي موقعيت‌هاي پرخطر تمركز كنيد و از لمس دهان و ساير نواحي در هنگام تماس با ميكروب‌ها خودداري نماييد".