خورنا-علیرضا اصغرزاده- فرهنگ مطالعه از دیرباز بین ایرانیان وجود داشته و با پیروزی انقلاب اسلامی آمار جمعیت باسواد به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. پیش از انقلاب اسلامی تنها افراد بانفوذ و دارای تمکن مالی حق تحصیلات عالی داشتند و مردمی که دارای بنیه اقتصادی ضعیفی بودند هرچند به مطالعه و علم علاقه زیادی داشتند.  قادر نبودند تحصیل کنند و در نتیجه استعداد آنان نابود می‌شد.

با پیروزی انقلاب اسلامی مردم کشورمان به‌خصوص مردم روستاها این فرصت را یافتند تا علاوه بر تحصیل در حوزه‌های مورد علاقه خود به مطالعه بپردازند و بسیاری از مدیرانی که بعد از انقلاب اکنون در کشور خدمت می‌کنند از روستاها هستند. البته در دورانی به‌خصوص بعد از روی کار آمدن فضای مجازی و شیوع ویروس کرونا مطالعه تحت‌الشعاع قرار گرفت، به همین دلیل سرانه مطالعه کاهش یافت، در حالی که مسئولان فرهنگی باید با برنامه‌ریزی مناسب فرهنگ مطالعه را در جامعه نهادینه کنند.

والدین و مدیران مدارس در افزایش فرهنگی مطالعه در جامعه نقش پررنگی دارند. کودکان والدینی که تحصیلات عالی داشته‌اند و اهل مطالعه بوده‌اند دارای فرزندان کنجکاو و مطالعه‌گر هستند، البته تحصیلات عالی والدین لزوماً منجر به علاقه فرزندان به کتاب و کتابخوانی نمی‌شود.

دانش‌آموزانی که دارای ذهن خلّاق و کنجکاو هستند استعداد کتاب و کتابخوانی نیز داشته‌اند و در آینده افراد موفقی شده‌اند، چراکه مطالعه در ذهن آنان گنجانده شده و شب‌ها حداقل یک ساعت قبل از خواب مطالعه داشته‌اند. مطالعه روش بزرگان دین بوده و افراد موفقی که در حوزه‌های فقهی، دینی، سیاسی، اقتصادی و ... صاحب‌نظر هستند همه اهل کتاب بوده‌اند و روز خود را با مطالعه می‌گذرانده‌اند.

در دنیای مدرن امروزی افراد جامعه به دلیل فناوری‌های موجود و تفریح‌هایی که این فناوری‌ها برایشان به ارمغان آورده است، مانند انواع بازی‌های رایانه‌ای، دسترسی آسان به برنامه‌های اینترنتی و برنامه‌های تلویزیونی، کمتر و کمتر به خواندن کتاب رو می‌کنند. حتی معلمان و مدرسان دانشگاه نیز زیاد اهل مطالعه نیستند، آنهم در اندازه‌ای که بتوانند پاسخگوی سئوالات دانش‌آموزان و دانشجویانشان باشند.

نمی‎توان در جامعه هم کتابخوان داشت و هم از پشتیبانی از ناشران و نویسندگان برای تولید کتاب‌های مفید و ارزان‌بها سر باز زد. باید ابزارهای تبلیغ در اختیار تولیدکنندگان کتاب قرار داد که کالای فرهنگی خود را بشناسانند و مردم را به خواندن کتاب‌های نوی خود، فرا خوانند. ‏‏آگاه ‌کردن مردم از کتاب‌های تازه درآمده از چاپ، پیش درآمد آگاهی برای خرید کتاب است.

به هر ترتیب در پایان این نوشتار باید عنوان کرد که تنها عضو شدن در کتابخانه بسنده نیست و لازم است پدر یا مادر، گاه‌ گاه خود نیز کتابی بخرند و در اختیار دانشجوی خویش قرار دهند. در ذهن جوان، تصویر پدر یا مادرش در جستجوی کتابی در کتابفروشی یا کتابخانه، برای همیشه نقش خواهد بست و برایش یک نماد خواهد شد و بسیار بهتر از سفارش ‌های زبانی «کتاب‌بخوان» در او کارایی خواهد داشت. همان گونه که مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای بر لزوم فرهنگ سازی برای کتاب و کتابخوانی تاکید فراوان دارند ما نیز باید هر کدام برای تغییر نگاه ها نسبت به مطالعه کردن گام های موثری برداریم.