معصومه زنگنه

همواره این پرسش وجود داشته که آیا پرداخت نقدی یارانه‌ها به رفاه و افزایش قدرت خرید منجر می‌شود یا پرداخت در قالب کالابرگ؟ ما در این گزارش به بررسی این موضوع میپردازیم.

به گزارش خوزنا؛ توزیع کالابرگ یا حتی توزیع یارانه نقدی می‌تواند به افزایش قدرت خرید مردم منجر شود اما به شرط اینکه این سیاست به درستی به مرحله اجرا درآید. در منطق علوم اقتصادی آمده است اگر قدرت خرید مردم افزایش پپدا کند، به همان اندازه تورم کنترل می‌شود و رفاه عمومی و اجتماعی افزایش پیدا خواهد کرد.

همواره این پرسش وجود داشته که آیا پرداخت نقدی یارانه‌ها به رفاه و افزایش قدرت خرید منجر می‌شود یا پرداخت در قالب کالابرگ؟ پاسخ‌ها نسبت به این پرسش متنوع است و هرکه از منظر خود به آن پاسخ می‌دهد و در این یادداشت به دنبال نفی این تحلیل‌ها نیستیم و هریک محترم است و منجر به تکثر آرا و بالندگی اندیشه خواهد شد.

تجربه اثبات کرده که هرگاه حجم نقدینگی در اقتصاد کشور افزایش یافته تورم به صورت فزاینده افزایش پیدا کرده است. درواقع هرقدر پول دست مردم بیشتر شده، میزان تقاضا چند برابر شده است و چون نظام عرضه و توزیع در کشور ما صحیح و اصولی نیست مشاهده می‌کنیم که احتکار یا کمبود کالا و سپس تورم رخ می‌دهد. یارانه نقدی هم مصداق همین موضوع است، چون هرگاه یارانه نقدی افزایش پیدا کرده مردم بلافاصله تقاضا را افزایش می‌دهد و بازار هم با تأثیرگذاری از این روند، واکنش نشان داده و قیمت‌ها دوباره افزایش و تورم تشدید می‌شود.

 از سوی دیگر پرداخت نقدی یارانه هرچند افزایش سطح رفاه عمومی را به دنبال دارد اما این مهم زمانی امکان‌پذیر است که قدرت خرید مردم کاهش پیدا نکرده باشد اما اگر قدرت خرید مردم اندک باشد قطعاً دریافت نقدی یارانه‌ها به زیان افراد و دهک‌های ضعیف جامعه است. در شرایط تورمی به ویژه رکود تورمی تخصیص یارانه از طریق کالابرگ صرفه اقتصادی بیشتری دارد و منطقی‌تر به نظر می‌رسد، چون مردم علاقه‌ای به این ندارند که 100 هزار تومان یارانه دریافت کنند اما یک کالا 200 درصد گران شود.

درست است که آمارها و تحلیل‌های اقتصادی اثبات می‌کنند پرداخت یارانه‌ نقدی به شرط حفظ قدرت خرید جذاب‌تر و خواهان بیشتری دارد، اما باید در نظر داشت که اگر قرار است یارانه‌ای به مردم پرداخت شود باید این یارانه به مرور زمان وبراساس تورم مبلغش افزایش پیدا کند نه مانند یارانه 45 هزار تومانی که از دولت آقای احمدی‌نژاد تا همین چند ماه پیش یک ریال هم اضافه نشده بود، لذا اگر در چنین شرایطی پرداخت یارانه نقدی به گرانی کالا منجر نشود، اما چون مبلغش افزایش پیدا نکرده نفعی برای مردم نخواهد داشت.

مردمی‌سازی یارانه‌ها به نفع دولت بوده چون سبب شده تا دولت دیگر نیازی به خرید ارز از بازار آزاد نداشته باشد و هزینه‌های کمتری را متوجه دولت می‌کند، بنابراین موضوع مردمی‌سازی یارانه‌ها و پرداخت مستقیم یا غیرمستقیم آن موضوعی است که دولت باید به آن پاسخ درستی دهد و ثمرات هریک را برای مردم تببین کند.