بوسه‌ای بر چهره‌ی خاتون!

حافظ به زیبایی می‌سراید که: چشمم از آیینه‌داران خط‌وخالش گشت / لبم از بوسه ربایان بر و دوشش باد! هرگاه با موجودی شجاع، اصیل، نجیب، مهربان و باذکاوت و هیبت و وقار مواجه شوی ناچار چون حافظ اختیار از کف خواهی داد! و من دیروز بی‌اختیار در مقابل این‌همه زیبایی، مهربانی و آرامش، حدودوثغور عرفی را درهم‌شکسته و بوسه‌ای بر چهره‌ی دلربای خاتون نواختم!

 

 به‌اتفاق خانواده برای دیدن طرح تولیدی کوچک و زیبای حاج مصطفی نجار، کارآفرین خوش‌خو و فعال اهوازی راهی روستای حایط غیزانیه شدیم تا از پرورش اردک، غاز، مرغ و خروس و مرغابی‌اش دیدن کنیم و نهاری در هوای روستا بخوریم و صفایی در دل روستا بیابیم و لختی زیر آسمانش بیاساییم. آنجا که اگر به کسی سلام بکنی با احترام جوابت می‌دهد و اولین پیامش درخواست تشریف فرمائیت به مُضیف و خانه‌اش هست! در آنجایی که موبایل آنتن نمی‌دهد و برای ساعاتی از این همراه سمج و ملال‌آور خلاصی یافتیم! و هیچ هیاهویی جز صدای مرغابی‌ها و جست‌وخیز آن‌ها در حوضِ آب خانه و صدای بچه‌های کوچک گوشِ دل را نوازش نمی‌کرد!

 

عصر هنگام قدم‌زنان در مزارع گندم روستا با سید قاسم حسینی یکی از پرورش‌دهندگان موفق بلکه عاشق اسب اصیل عرب آشنا شدم. روستای حایط غیزانیه به پرورش اسب اصیل عرب مشهور است.

در این سفر با خاتون که چنان با آرامش و اطمینان حرکت می‌کرد، گویی که در رقابت فشن و مدلینگ ترندهای خود را به نمایش می‌گذارد، آشنا شدم! و ای‌کاش می‌توانستم خنده را بر لب‌های خاتون ببینم که این‌همه ناز و کرشمه این مادیون ۱۹ ساله از چیست؟ و این‌همه زیبایی چگونه قسمت این موجود شده است؟ و اسب چقدر وفادار است؟ و اسب چقدر مهربان است؟ و راستی چرا اسب‌ها نمی‌خندند؟!

 

خاتون به رنگ زیبای کرنگ، از پدری به نام پایدار و مادری به نام شیرین در اول ژانویه ۲۰۰۲ میلادی متولدشده است. خاتون مانند دیگر اسب‌های اصیل بر اساس یک قانون کلی و جهانی، تاریخ تولد مشابه دارند و در شناسنامه آن‌ها اول ژانویه به‌عنوان تاریخ تولدشان نوشته می‌شود که این اتفاق جدا از تاریخ واقعی تولد اسب به ثبت می‌رسد. این بدان معنی است که از نظر فنی تولد یک اسب اصیل با نخستین روز سال میلادی برابر است.

 

پنج‌خط خونی اسب اصیل عرب که به «الخمسه» مشهورند شامل تیره‌های «کحیلان»، «صگلاوی»، «عبیان»، «حمدانی» و «حدبان» می‌باشند. خاتون از تیره‌ی کحیلان عجوز است.

 

خاتون با پیشانی برجسته و قوسی در ناحیه گردن و سینه‌ای عریض همراه با منخرین گشاد و بافاصله‌ی نسبی دو فک تحتانی و شکمی مدور و استوانه‌ای در امتداد سینه و کپلی گرد و کاملاً برجسته و بسیار خوش‌فرم و یال و دُم بلند و پُرپشت که هنگام حرکت آن را بالاگرفته و به اهتزاز درمی‌آورد و عشوه‌کُنان می‌رود، بسیار باهوش و ذکاوت، شجاع و آرام و مهربان می‌نماید.

 

خاتون دارای ظاهری متوازن با خط‌الرأسی هموار، سینه، پشت، کُپل، بازو و رانی عریض و پهن است. پیشانی‌اش دارای برآمدگی مختصری در بالای چشمان است. سرش پهن و کوتاه با فک‌های برجسته و گوش‌های کوچک برافراشته چنان بر زمین قدم می‌گذاشت که گویی در رقص زیبایی در حال نمایش خود است.

 

خاتون نجیب است، خاتون اصیل است، سید قاسم می‌گوید: خاتون هرگز در اصطبل و پانسیون اختصاصی‌اش یا درجایی که علف قد کشیده و بلند است ادرار نمی‌کند، چراکه پاهایش آلوده می‌شوند، یعنی که محیط‌زیستش کثیف می‌شود! باید او را بیرون بیاورند تا بر خاک نرم ادرار کند. او می‌گوید؛ اگر برای کشش یا مسابقه یا درمان خاتون را با خودرو حمل کنیم، حتی اگر ساعت‌ها طول بکشد اتاقک خودرو را با ادرار آلوده نمی‌کند! سید قاسم از پدرش نقل می‌کند؛ مادربزرگ خاتون به نام «ام الخیل» که جدش سید رمضان سوار بر او راهی شادگان می‌شود در میانه راه خسته شده و برای استراحتی در کنار اسب خویش به خواب می‌رود، ناگهان بیدار شده و می‌بیند که اسب فرار کرده است، ناراحت و غمگین می‌ماند و به انتظار می‌نشیند تا سیاهی از دور هویدا می‌شود او تفنگ خود را مسلح کرده تا از خود دفاع کند. اما «ام الخیل» به سوارکار خود بازمی‌گردد و از کره‌ی تازه تولد یافته‌اش چشم می‌پوشد. این روایت حکایت از اوج وفاداری یک اسب اصیل به صاحب و سوارکار خویش است. او همچنین اضافه می‌کند: یک روز در کودکی برادر بزرگ‌ترم دُم خاتون را می‌کشد و او بدون اینکه به این بچه لگد بزند و آسیبی برساند به خوردن ادامه می‌دهد! چراکه نجیب است و نجیب نه لگد می‌پراند و نه گاز می‌گیرد! آری این گزاره‌ی مهمی از نجابت در ساحت انسانی و حیوانی است!

 

سید قاسم حسینی و برادران و عموزادگانش که در این روستای افتاده در دل غیزانیه تنها به عشق اسب اصیل عرب و سنت آبا و اجدادی خویش به پرورش اسب همتی درخور و شایسته دارند؛ و این اقتصاد فلک زاده‌ی استان و کشور ما که نه شبیه اقتصاد کشورهای سنتی و نه مدرن است کجای کار است که این فرصت‌های اقتصادی در استان خوزستان بلاتکلیف رهاشده بلکه در حال نابودی است. این در حالی است که «گردش مالی سالانه کالاها و خدمات صنعت اسب آمریکا بیش از ۲۵/۳ میلیارد دلار بوده و مبلغ ۱۱۲/۱ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی آمریکا از صنعت اسب است.»[۱] یا «انستیتوی آمار سوئد در سال ۲۰۰۴ نشان داد که ۱۰۰۲۸۳ رأس اسب و ۵۶ هزار موسسه مرتبط با سوارکاری در این کشور وجود دارد که به نسبت جمعیت آن می‌شود برای هر هزار نفر ۳۱ موسسه. تحقیق اقتصادی صورت گرفته در دانشگاه اوپسالا نشان داد ارزش اقتصادی صنعت اسب برای کشور سالانه بر ۴۰۳ میلیون یورو بالغ می‌شود.»[۲] یا «در انگلستان ۵۰۰۰ مرکز پرورش اسب وجود دارد که این امر ضمن اشتغال‌زایی بیش از ۲۵۰۰۰۰ نفر، بازده اقتصادی برابر با ۳/۴ میلیارد پوند را برای این کشور به دنبال داشته است.»[۳] و «کانادا تاکنون چندین مطالعه جامع درزمینه‌ی صنعت اسب به عمل آورده که مهم‌ترین آن‌ها طی سال ۱۹۸۸ تحت عنوان مطالعه ملی صنعت اسب منتشر شد که مطابق داده‌های این تحقیق بیش از ۸۸۶۴۳۱ رأس اسب در این کشور وجود دارد که این رقم شامل اسب‌های که در بخش کشاورزی مورداستفاده قرار می‌گیرند، نیز می‌شود. دقیق‌ترین تخمینی که در خصوص اثرات اقتصادی صنعت اسب در کانادا به‌عمل‌آمده حاکی از آن است که کل تأثیر این صنعت بر اقتصاد ۷۸۷/۶ میلیون یورو بوده و متوسط اثر اقتصادی آن به ۳۶۵/۳ میلیون یورو بالغ می‌شود.»[۴]

 

و من در حیرتی از این‌همه زیبایی و عشق سید قاسم حسینی به اسب و اسب به چشم‌هایی که خدا آفرید و به جامعه‌ای که مدیران اقتصادی‌اش حسابی برای این فرصت مهم اقتصادی و توریستی نمی‌گشایند و باز از شیپور گشاد نفت می‌نوازند، فرو رفته ام!

 

هنگام غروب، روستای حایطِ غیزانیه را با سادات پرورش‌دهنده اسب اصیل عربش، با اسب‌های زیبا و خیره‌کننده‌اش و با چاه‌های آتش‌افروز نفتش و تشنگی‌ مردمانش ترک کردیم و در سودایی روزی که نمی‌دانم در تقویم خواهد آمد تا شاید قدر نعمت‌های الهی چون اسب اصیل عرب را پاس بداریم! شاید!

 

اهواز – لفته منصوری