زنبور عسل در کمیت محصولات باغی و زراعی و همچنین در کیفیت آن موثر است. از آنجایی که حفظ بقا و ازدیاد نسل اکثر گیاهان گل‌دار به وسیله عمل گرده‌افشانی صورت می‌گیرد، عدم توجه به یک حشره کوچک، می‌تواند باعث تغییرات ١٨۰درجه‌ای محیط‌زیست و تبدیل آن به کویر و شنزارها شود.

به گزارش روزنمه آزمان، به‌طور کلی انسان تغییری اساسی در زندگی زنبور عسل ایجاد نکرده است، ماهیت و زندگی زنبور عسل همان است که هزاران سال قبل بوده، اما انسان در مورد بیولوژی و نحوه مراقبت و نگهداری زنبور عسل در کندوی ساخت خود اطلاعات و تجربیات زیادی به‌دست آورده است.

به‌طور دقیق مشخص نیست که از چه زمانی زنبور عسل از سایر زنبورها جدا شده و به جمع‌آوری شهد و گرده گل‌ها روی آورده است. طبق بررسی‌های محققان و دانشمندان، وجود این حشره مفید از 60تا ١50‌میلیون سال قبل تخمین زده شده است. اگر شمار زنبورها کاهش بیابد، شاهد خروج یک‌سوم غذای جهان از چرخه قابل دسترس مردم خواهیم بود که به افزایش جمعیت گرسنگان جهان منجر می‌شود. فسیل40‌میلیون‌ساله زنبورعسل در موزه آلمان نگهداری می‌شود و پیشینه تاریخی آن را نشان می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد زنبورداری در ایران سابقه طولانی دارد.

در دوره هخامنشیان نگهداری زنبور عسل در ایران رواج داشته و از عسل به‌عنوان یک ماده شیرین غذایی و دارویی استفاده می‌کرده‌اند، پیداشدن دشنه مفرغی در لرستان منقش به شکل زنبور عسل و متعلق به ١٢00 سال قبل از میلاد گواه سابقه آشنایی ایرانیان با این حشره مفید است. با پیشرفت صنعت پرورش زنبور عسل در اروپا و آمریکا و با ورود کندوهای مدرن و ملکه‌های هیبرید به کشور سال ‌١٣٣5 به بعد‌ تمایل به ایجاد واحد‌های بزرگ صنعتی پرورش زنبور عسل به‌طور چشمگیری افزایش یافت. ایران سالیانه 75‌هزار تا 81‌هزار تن عسل تولید می‌کند. زنبورداری به‌عنوان یکی از مشاغل بخش کشاورزی است. به‌گفته مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران کشور، 85‌هزار نفر عضو این اتحادیه شده‌اند و یک‌میلیون اشتغال غیرمستقیم در این بخش وجود دارد و از هشت‌میلیون کلونی زنبورعسل فقط 800‌هزار مورد یعنی یک‌دهم زیر پوشش بیمه صندوق بیمه محصولات کشاورزی قرار دارد.

قاچاق زنبور ملکه

برخی افراد کاهش تولید عسل را ناشی از بی‌کیفیتی ملکه‌های زنبورعسل می‌دانند به همین دلیل اقدام به واردات و فروش آن با قیمت‌های گزاف به زنبورداران می‌کنند.

عفت رئیسی‌سرحدی، مدیرعامل اتحادیه زنبورداران ایران در این زمینه، گفت: اگر بر واردات ملکه‌های زنبورعسل بحث قرنطینه صورت نگیرد می‌تواند مشکلات و بیماری‌های متعددی برای زنبورستان‌ها به‌همراه داشته باشد که جبران خسارات و مبارزه با آن ویروس‌ها، هزینه‌های هنگفتی را در برخواهد داشت. به همین دلیل انتظار می‌رود دولت نسبت به قاچاق ملکه زنبورعسل توجه جدی داشته باشد. سرحدی با بیان اینکه واردات ملکه به‌نفع کشور نیست، افزود: البته اگر قرار است این ملکه‌ها به کشور وارد شوند بهتر است توسط افرادی که در تحقیق و ژنتیک مسائل زنبورعسل سررشته دارند برای کارهای تحقیقاتی و مقایسه‌ای با ملکه‌های داخلی تحت شرایط قرنطینه‌ای وارد شوند.

او با بیان اینکه کاهش برداشت عسل در سال‌های اخیر ناشی از شرایط اقلیمی‌ است، افزود: البته برخی افراد غیرکارشناس کاهش برداشت عسل را ناشی از بی‌کیفیتی ملکه‌های داخلی می‌دانند و معتقد‌ند که این ملکه‌های وارداتی می‌توانند سطح برداشت از هر کندو را به 40کیلو افزایش دهند و این در حالی است که پس از واردات این ملکه‌ها در زنبورستان‌ها پس از چند سال شاهد کاهش تعداد زنبورها و بروز برخی ویروس‌های خیلی خطرناک هستیم که برای مقابله با آنها باید هزینه‌های گزافی پرداخت شود. به‌گفته او، اخیرا ملکه‌های قاچاق از راه‌های متفاوت چمدانی و کیفی از کشورهای نزدیک به ایران ترانزیت می‌شوند که مسئولان امر باید سختگیری‌های لازم بر واردات این ملکه‌ها را داشته باشند، چرا که اخیرا محققان ویروس‌هایی در زنبورستان‌ها مشاهده کردند که تاکنون نوع آن در ایران وجود نداشته است و بدیهی است که این امر می‌تواند زحمات این زنبورداران را در معرض خطر قرار دهد.