سد گتوند از زمان احداث تا بهره برداری مورد انتقاد متخصصان بسیاری بوده و آسیب های جدی نیز به کشاورزی استان خوزستان وارد کرده است.
بنا به اعلام کارشناسان طراحی و مهندسی ساخت سد گتوند از ابتدا اشتباه بوده و این سد آسیب های متعددی به کشاورزی خوزستان وارد کرده است.
سد گتوند نه تنها باعث آوارگی بسیاری از کشاورزان بومی شده و آنها را از اراضی خود دور کرده بلکه ره آورد دیگری تحت عنوان افزایش شوری آب هم داشته است.
راه های علاج بخشی بسیاری برای سد گتوند مطرح شده اما تاکنون آن چنان که باید نتیجه دلخواه و مطلوبی کسب نشده است.
به گزارش خوزنا ، چنان که مطالعات اخیر یکی از اساتید دانشگاه شهید چمران اهواز نشان می دهد، مقدار انحلال از سازند گچساران که در مخزن سد قرار گرفته و در چهار سال اول بهره برداری یعنی تا سال ۱۳۹۴ بسیار بالا و به طور متوسط سالیانه چهار میلیون تُن بوده اما در سال های بعد به شدت کاهش و به زیر دو میلیون تُن در سال رسیده است.
ای. سی آب خروجی از سد نیز در سال های اخیر بهبود یافته و به قبل از بهره برداری نزدیک شده است. مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، تجمع آب شور در لایه های پایینی مخزن هست که مقدار آن حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب با ای. سی متوسط 100 هزار میکروموس است.
دکتر قمشی در گفتگو با خبرنگار خوزنا ، با ابراز نگرانی می گوید: باید برای آن فکری شود زیرا به تدریج در حال افزایش است؛ لازم به توضیح است که در سال ۹۷ ای. سی خروجی از سد گتوند در حد یک هزار میکروموس بوده که بسیار خوب هست و به همین دلیل باید گفت نقش سد گتوند در شوری آب کارون در مقطع خرمشهر و آبادان صفر بوده است.
وی ادامه می دهد: به هر صورت در حال حاضر با مدیریتی که بر کیفیت آب می شود، آب خروجی از سد مشکلی ندارد و تنها نگرانی آب شور انباشته شده در لایه های پایینی مخزن است که باید برای آن تدبیری اندیشیده شود.
مشاور استاندار در امور آب یادآور می شود: برای رفع این نگرانی راهکارهایی در مطالعات دانشگاه تهران ارائه شده اما هیچ کار عملی تاکنون صورت نگرفته است.
این استاد دانشکده علوم آب با اشاره به کنترل شوری آب توضیح می دهد: گرچه مقدار انحلال کم شده اما اینطور نیست که نگرانی ها کاملا رفع شده باشند زیرا تجمع شوری در لایه های پایین مخزن ممکن است به ارتفاعات بالاتر گسترش و کنترل شوری آب خروجی را با مشکل روبرو کند، به همین دلیل اعتقاد دارم که باید برای رفع نگرانی ها فکری اندیشیده شود.
بنا به این گزارش، مدیرکل جهاد کشاورزی خوزستان نیز بارها اعلام کرده که آب شور خسارت های بسیار جدی به کشاورزان وارد و باعث افزایش شور شدن اراضی کشاورزی و کاهش تولید محصولات شده است.
اسدی مدیر جهادکشاورزی خوزستان نیز در گفتگو با خبرنگار خوزنا،بیان می کند: شور شدن اراضی کشاورزی باعث کاهش تولیدات محصولات کشاورزی در واحد سطح و کیفیت محصولات می شود.
وی عنوان می کند: شهرهای پایین دست سد گتوند از جمله شوشتر، باوی، اهواز و کارون تا خرمشهر و آبادان از شور بودن آب کشاورزی رنج می برند.
اسدی در خصوص آسیب دیدن محصولات می گوید: همه محصولات کشاورزی که در پایین دست کاشته می شوند، شامل محصولات تابستانه ـ زمستانه و همچنین نیشکرها و محصولات شیلات (مثلا پرورش ماهی آزادگان) با افزایش میزان نمک آب متضرر می شوند.
یک کشاورز اهل حمیدیه نیز با اشاره به شوری آب و مشکلات آن می گوید: شوری آب به تدریج منجر به از بین رفتن کیفیت اراضی و تبدیل آن به شوره زار می شود؛ در این بین تهدید جدی تر این است که هیچ محصولی درزمین سبز نخواهد شد.
وی با گلایه مندی از مسئولان ادامه می دهد: امسال اجازه کشت تابستانه در اراضی کشاورزی دو هزار و 700 هکتاری را به کشاورزان ندادند و معلوم نیست تا کی باید صبوری پیشه کنیم.
امید است که هرچه سریعتر علاج بخشی سد گتوند نتیجه کارشناسی و مطلوبی داشته باشد آن هم قبل از اینکه دشت خوزستان تبدیل به کویر نشده هرچند که زنگ خطر خشکسالی بی سابقه طی بیش از 100 سال اخیر در خوزستان به صدا درآمده است.
گزارش_شیرین سالمی
|