منابع حذف یارانه‌ها، فرصتی برای توسعه انسانی در خوزستان

نگارش: نوید قائدی (97.10.11)

طبق تعاریف جدید علوم اجتماعی، توسعه‌ای می‌تواند جامعه را به‌سوی تعالی و پیشرفت سوق دهد که مبتنی بر انسان‌محوری باشد. در این نوع توسعه علاوه بر شاخص‌های اقتصادی و رفاهی به شاخصه‌های دیگر چون روابط خانواده، ارتباط بین افراد، سرمایه‌های اجتماعی، اشتغال، خدمات رفاهی، فعالیت‌های مدنی و سیاسی، نشاط اجتماعی و آموزش و ده‌ها مؤلفه دیگر توجه ویژه و اساسی می‌شود.

درواقع مفهوم توسعه اجتماعی (Social Development) نگاهی چندجانبه و چندبعدی به بطن جامعه دارد تا از این طریق و با کنار هم قرار دادن مؤلفه‌های مختلف در قالب معیاری به نام شاخص توسعه اجتماعی (Social Progress Index) وضعیت جوامع را بررسی نماید. با عنایت به این شاخص‌ها می‌توان به‌طور مثال وضعیت استان‌ها نسبت به یکدیگر و وضعیت کشور با دیگر کشورهای جهان را مورد بررسی قرارداد، تا نقاط قوت و ضعف مشخص و بتوان جهت اصلاح امور اقدام کرد.

در الگوهای جدید  جهت اصلاح روش‌های ساختاری توسعه اجتماعی در کشورهای توسعه‌یافته این نتیجه حاصل‌شده که از بهترین الگوهای توسعه اجتماعی نوع توسعه محلی آن است چون به واقعیت و جامعه هدف نزدیک‌تر است. البته نیل رسیدن به توسعه اجتماعی از مسیر توسعه انسانی خواهد گذشت، درواقع باتربیت انسان‌های توسعه‌یافته و توانمند است که می‌توان توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و.. را رقم زد. صرف تنها توجه به توسعه اقتصادی و اجرای برنامه‌های عمرانی نمی‌تواند منجر به ایجاد موتور محرک توسعه یعنی همان توسعه انسان‌محور باشد. لذا در استان کم برخورداری مانند خوزستان که حجم مشکلات اقتصادی و اجتماعی زیاد و نیاز به ایجاد تغییرات مهم  و اساسی و زیربنایی به‌شدت لازم است، چاره‌ای نیست مگر تربیت نیروهایی توانمند و توسعه‌یافته و در بعد عام، بالا بردن فرهنگ بومی و محلی و ترویج و تشویق الگوهای صحیح رفتاری و سبک زندگی، تا درنهایت مجموعه این عوامل در کنار هم بتواند به توسعه پایدار محلی و بومی بلندمدت منجر شوند.

تحقق این موضوع تنها با برنامه‌ریزی دقیق و همه‌جانبه و تشکیل شورایی برنامه‌ریز و راهبردی و از طریق کارشناسان خبره در بعد علوم انسانی و توسعه‌ای میسر است، که آشنایی کامل با محورهای توسعه در بعد جهانی، ملی و منطقه و بومی دارند، تا با تهیه الگوی علمی و کاربردی به‌دوراز هرگونه آزمون‌وخطا بتوانند این حرکت را در استان شروع نمایند.

خوشبختانه در کشور ایران ساختار اجرایی به‌گونه‌ای است که زمینه برای برنامه‌ریزی و اجرای بسیاری از امور اصلاحی و توسعه‌ای در بعد استانی و محلی وجود دارد و در دولت جدید با افزایش اختیار استانداران این رویه تقویت‌شده است. اخیراً طبق گفته‌های مکرر آقای نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مقررشده است در سال آتی پروسه حذف یارانه دهک‌های بالای جامعه در اختیار استان‌ها قرار گیرد و شورای برنامه‌ریزی استان از محل این صرفه‌جویی برای مصارف محلی استفاده نماید.

به نظر می‌رسد این فرصت مهیا شده، موقعیت مناسبی است تا از این منابع جهت پیشبرد توسعه انسانی به‌عنوان رکن اساسی توسعه پایدار در تمامی ابعاد در استان بهره برد، زیرا طبق گفته‌های مسئولان اجرایی سهم بودجه عمرانی و اقتصادی خوزستان در سال آتی وضعیت مناسبی دارد که اگر درست برنامه‌ریزی شود می‌تواند کفاف برنامه‌های عمرانی و اقتصادی پیش روی را بدهد، پس بهتر است درآمد حاصل از صرفه‌جویی یارانه‌ها صرف امور زیربنایی در بعد انسانی و ارتقای این سطح مهم و اساسی و ساختار ساز شود توسعه شود. البته بحث در مورد نحوه اجرایی شدن و اهداف و برنامه‌های این پیشنهاد زیاد و زمان‌بر است که می‌توان با تشکیل جلساتی کاربردی در این زمینه هم‌اندیشی کرد و نظر صاحب‌نظران را جویا و جمع‌بندی نمود.

نگارنده از همه کارشناسان محترم تقاضا دارد در زمینه این پیشنهاد و همچنین ابعاد مورد نیاز توسعه در جامعه محلی خوزستان در ابعاد انشانی بیشتر متمرکز و فعالیت نمایند،تا انشاا.. از طریق ارائه راهکارهای عملی امکان رشد و تعالی در استان مهیا شود.

من آ.. التوفیق